مقایسه اعتباریات اخلاقی محمدحسین طباطبایی و احساسگرایی اخلاقی آیر
Authors
Abstract:
بر مبنای برخی از نظریاتی که درباره ماهیت مفاهیم اخلاقی وجود دارد این مفاهیم را میتوان در تقسیمبندی چهارگانه: عینی (خارجی)، فلسفی، احساسی (عاطفی) و اعتباری ( قراردادی) گنجاند. محمدحسین طباطبایی برای حل پارهای از معضلات فلسفی، نظریه نوین ادراکات اعتباری را مطرح میکند. وی در تقسیمبندی اعتباریات، اخلاق را هم جزئی از مفاهیم اعتباری میداند. برخی از ویژگیهایی که برای اعتباریات اخلاقی برمیشمرد مانند نسبی بودن، نشأت یافتن از عواطف و نیازها، عدم صدق و کذب پذیری و ... این نظریه را در تشابه با نظریه احساسگرایی اخلاقی آیر فیلسوف پوزیتیویسم قرن معاصر قرار میدهد. اما با تعمق در این دو نظریه خواهیم دید، تفاوتهایی اساسی و بنیادی بین آنها وجود دارد که نباید آنها را از نظر دور داشت؛ ازجمله این که آیر با بیان این دیدگاه در صدد رد مابعدالطبیعه و متافیزیک است، اما طباطبایی با بیان نظریه اعتباریات ( بهطورکلی) در پی تثبیت جایگاه اصول عقلانی و فلسفی است.
similar resources
بررسی رابطه میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبایی
این مقاله یکی از چالشهای مهم حوزه تربیت اخلاقی، یعنی شکاف میان نظر و عمل در تربیت اخلاقی را بررسی میکند. پرسش اصلی آن است که چرا فرد گاه با وجود دانستن قواعد اخلاقی، در عمل از آنها پیروی نمیکند؟ روش پژوهش، تحلیلی−استنتاجی است؛ بدینسانکه در مقام تبیین نظریه اعتباریات علامه طباطبایی از روش تحلیلی و در مقام نتیجهگیری و کشف دلالتهای تربیتی این نظریه در تربیت اخلاقی، از روش استنتاجی استفاده ش...
full textنقد و بررسی نسبیگرایی اخلاقی از منظر علامه طباطبایی
علامه طباطبایی در المیزان، روایتی از نسبیگرایی اخلاقی را مطرح کرده، به نقد و بررسی آن میپردازد؛ نسبینگریای که به هیچ اصل اخلاقی جهانشمولی باور ندارد و اخلاق را تابع اهداف و شرایط متغیر اجتماعی و فرهنگی میداند. پرسش پایة این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایة چه پایگاه فکریای نسبینگری اخلاقی را نقد میکند؟ دستاورد پژوهش حاضر این است که علامه سه نوع مغالطه را در ادعای...
full textمعرفتشناسی گزارههای اخلاقی بر مبنای نظریۀ ادراکات اعتباری علامه طباطبایی
با طرح نظریۀ ادراکات اعتباری از سوی علامه طباطبایی، بسیاری از علوم بشری از جمله علم اخلاق و گزارههای، آن تحت این نوع از ادراکات طبقهبندی شده و بهتبع آن به لحاظ معرفتشناسی ماهیت و احکامی متفاوت با ادراکات حقیقی پیدا خواهند کرد. در این مقاله با کاوش در آثار علامه طباطبایی در خصوص ماهیت ادراکات اعتباری، مهمترین ویژگیهای این ادراکات استقرا شده و پیرو آن لوازم و خصوصیات گزارههای اخلاقی به ویژ...
full textتبیین فلسفی مسئولیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی
هر چند علامه طباطبایی در باره مسئولیت اخلاقی بحثی مستقل ندارند اما می توان مباحث مربوط به این مسئله را در آثار ایشان بازخوانی کرد. در مقام بازخوانی آثار علامه معلوم می شود که ایشان مسئولیت اخلاقی را پاسخ گویی به استدلال های مرتبط با امر اخلاقی می دانند. با توجه به اصول هستی شناختی و انسان شناختی همچون اصالت وجود، علیت، سیر اشتدادی و ابعاد مختلف زندگی انسان، او نسبت به خداوند، دیگر انسان ها و جه...
full textدرآمدی بر اخلاق و تربیت اخلاقی در اندیشه علامه طباطبایی
هدف از نگارش این مقاله، بررسی اخلاق از منظر علامه طباطبایی و دلالت های آن در تربیت اخلاقی است. در پژوهش حاضر که با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، پس از بازبینی منابع قابل دسترس، دلالت های تربیت اخلاقی بر اساس آرای اخلاقی ایشان استنباط شده است. نتایج بدست آمده از این قرار است که بعد از تعریف اخلاق از منظر علامه، مساله اخلاق از طریق مبانی معرفت شناسی، هستی شناس، روان ...
full textاعتباریات و علوم انسانی از منظر علامه طباطبایی
از جمله مباحث مبنایی فلسفه علوم انسانی، تعیین ماهیت مفاهیم و گزارههایی است که در نظریههای این علوم به کار میروند. ماهیت این مفاهیم و گزارهها بستگی تامّ به ماهیت موضوع این علوم دارد. علامه طباطبایی، به عنوان یکی از بارزترین متفکران اسلامی، عملاً به نظریهپردازی در برخی مسائل علوم انسانی دست یازیدهاند. مطالعه رویکرد ایشان در این نظریهپردازیها، خصوصاً در تفسیر شریف المیزان و همچنین دقت در قرای...
full textMy Resources
Journal title
volume 12 issue 22
pages 121- 135
publication date 2018-08-23
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023