مفهوم‏ شناسی تطبیقی ارتقاب در تفاسیر فریقین

مترجمان کلام وحی در ترجمه قرآن، برخی واژگان را معادل هم در نظرگرفته‏ اند. گاهی نیز یک معنا را برای واژگانِ متفاوت بکار برده‏ اند. درحالیکه توجه به مفهوم دقیق واژگان، راهی برای حل معمای برخی آیات و روایات بوده، و با بهره‏ گیری از ترجمه تصویری، می‏توان به معنایی فراتر از آنچه مفسران فریقین در آثار خویش بیان نموده‏ اند، دست یافت.واژه «ارتقاب»، در تفاسیر فریقین هم‏ معنا با «انتظار» در نظر گرفته شده و ظرافتهای معنایی آن نادیده انگاشته شده است. در این تحقیق سعی شده تا با مقایسه نظرات تفسیری شیعه و سنی، نقاط مغفول مانده در ترجمه مورد توجه قرار گیرد و با استفاده از روش تفسیر تصویری، با اتکا به خود قرآن و سیاق آیات ماجرای ناقه صالح ع در سوره قمر به مفهوم شناسی این واژه پرداخته شود.روش تفسیر تصویری در این پژوهش علاوه بر حفظ ساختار مفهومی و عدم تقابل و تناقض با مفهوم ارائه شده در کتب لغت‏ شناسی، معنایی دقیق‏تر، راهگشاتر وکاربردی‏تر، در راستای برنامه‏ های الهی قرآن، برای واژه مورد نظر بدست می‏ دهد. در میان تفاسیر متقدم فریقین، زید بن علی و ابن عمر و ابن عباس و حسن بن أبی الحسن و أبو‏سعید خدری، و در رأس ایشان امام علی ع دقیق‏تر به موضوع «ارتقاب دخان» پرداخته‏ اند.