مفهوم‌پردازی معنویت سازمانی از منظر نهج‌البلاغه: کاربست استراتژی نظریه داده‌بنیاد

Authors

  • زینب پیروی نژاد دانشجوی دکترای رشته مدیریت آموزشی، بخش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز
  • قاسم سلیمی دکترای تخصصی مدیریت آموزش عالی، دانشیار بخش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز
  • مهدی محمدی دکترای تخصصی برنامه‌ریزی درسی، دانشیار بخش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز
Abstract:

پژوهش حاضر با هدف تدوین نظریه معنویت سازمانی از منظر نهج‏البلاغه، با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه داده‌بنیاد متنی به انجام رسید. بدین منظور، خطبه‏ها، نامه‏ها و حکمت‏های کتاب ارزشمند نهج‏البلاغه بررسی و نمونه عبارت‌های در ارتباط با مبحث معنویت سازمانی از نهج‌البلاغه استخراج شدند. پس از بررسی و دقت نظر در این عبارت‌ها، با محور قرار دادن مشخصه‏های مشترک بین آنها، مضمون‌های پژوهش در 21 عنوان گردآوری شدند. در نهایت با در نظر گرفتن این مضمون‌ها و زیر شاخۀ هریک، به تدوین نظریۀ معنویت سازمانی از دیدگاه نهج‏البلاغه براساس مدل طرح نظام‌مند نظریه داده‌بنیاد، مشتمل بر مقوله کانونی (خدامحوری)، عوامل علّی (اعتقاد، عمل و خودشناسی)، راهبردها و تعاملات (راهبردهای آموزش و بهسازی، نظارت و مشاوره)، زمینه یا بستر (قانون‌مداری)، شرایط مداخله‏گر (خودسازی و توان مدیریتی) و پیامدها (تعهد، تعامل سازنده، عدالت سازمانی و عدالت اجتماعی)، پرداخته شد. با توجه به اهمیت بومی‏سازی نظریه‌ها و گفتمان‌های مدیریت و تأکید بر مدیریت اسلامی جهت جلوگیری از بروز تضاد و تعارض در مبانی اعتقادی و عملی مدیران و کارکنان سازمانی، یافته‏های حاصل از این پژوهش می‏تواند افزون‌بر توسعه دانش نظری و بومی موجود، به روش‌های گوناگون، مبنایی برای سنجش معنویت و کاربرد آن در سازمان‏ها قرار گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأملی بر معنویت محیط کاری از منظر رویکرد اسلامی و غربی: کاربرد در رفتار سازمانی

ایجاد معنویت در محیط کار با تسهیل واکنش سازمان در برابر تقاضاهای محیطی، پیشرفت و پایداری آن را در محیط پویای عصر حاضر فراهم می‌آورد. در این پژوهش به مفهوم معنویت محیط کاری از رویکردهای اسلامی و غربی و تبعات عملکردی هریک در رفتار سازمانی پرداخته شده است. لازم به ذکر است که اغلب پژوهش-های داخلی صورت گرفته در حوزه معنویت محیط کاری با رویکرد غربی و مؤلفه‌های برآمده از مبانی این رویکرد می‌باشند. این...

full text

تحلیل نظریه عقلانیت و معنویت

نسبت دین و تجدد یکی از موضوع‌های مهم عرصه دین‌پژوهی است. از مهم‌ترین نظریاتی که در این زمینه مطرح شده، نظریه عقلانیت و معنویت مصطفی ملکیان است. این نظریه با محوریت بخشیدن به مؤلفه‌های اجتناب‌ناپذیر تجدد به مواجهه با دین سنتی می‌رود و ضمن مقایسه این مؤلفه‌ها با ویژگی‌های اصلی دین سنتی، حکم به تعارض میان این دو کرده، فهم سنتی از دین در جهان مدرن را، کارآمد نمی‌داند. در جنبه ایجابی، این نظریه، فهم...

full text

بررسی نقش شریعت در معنویت دینی از منظر ملاصدرا

معنویت نمی‌تواند محملی برای شریعت گریزی باشد. لازمه دین‌داری شریعت محوری است. از سوی دیگر دین در درون خود, معنویت را نیز به دنبال دارد. بنابراین لازمه معنویت دینی گام نهادن در وادی شریعت است. اگر چه معنویت امری تشکیکی است؛ اما معنویت بدون پذیرش شریعت الهی بی‌معناست. امروزه برخی به عدم این تلازم نظر داده و از معنویت منهای دین و معنویت‌های شریعت گریز سخن می‌گویند. اگر چه برخی از مؤلفه‌ها و لوازم ...

full text

تأملی بر تبیین مفهومی معنویت در نظریه عقلانیت و معنویت با نگاهی به معنویت قدسی

پردازش معنویت به منظور ارائه آن در عرصه‌های مدیریتی، امری ضروری است. در این باره پروژه‌ای با نام «عقلانیت و معنویت» ارائه شده است که دارای چالش‌های متعدد صوری و نظری است. این مقاله ضمن ارائه تعاریف و تبیین‌های ایشان از معنویت، با ‌نگاهی به معنویت قدسی، چالش‌های یادشده را آشکار کرده و روشن ساخته است که تبیین معنویت، جز با مراجعه به داده‌های وحیانی، ساختاری قابل دفاع پیدا نمی‌کند.

full text

ضعف ساختاری نظریه عقلانیت و معنویت

نظریه عقلانیت و معنویت تلاش دارد با پیوند میان معنویت و عقلانیت، رنج‏های بشری را چاره کرده، آرامش برای انسان هدیه آورد؛ هدفی که دین را- به جهت ناتوانی از شناخت رنج‏های اصلی بشر و راه علاج آنها در دنیای معاصر- از تأمین آن ناتوان دیده، معنویت را در عصر حاضر جایگزین مناسب آن می‏داند. این رویکرد به عنوان یک نظریه طبعاً باید از چارچوب و ساختار صحیح برخوردار باشد و تأکید زیاد نظریه‎<...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 6

pages  139- 162

publication date 2015-05-26

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023