معیارهای واژه محور و معیارهای سنّتی تقلب در گزارش‌های مالی: شواهدی از یک مطالعۀ اکتشافی

تقلب در گزارش‌های مالی، تهدید بزرگی برای سرمایه‌گذاران بشمار می‌رود. با این وجود، در عمل روشی برای تشخیص فوری تقلب وجود ندارد. از این‌رو توجه به معیارهای غیر مستقیم تقلب بسیار ضروری می‌باشد. به لحاظ نظری، در کنار معیارهای سنّتی تقلب که عموماً معیارهای کمّی می‌باشند، معیارهای کیفی نیز می‌توانند در تشخیص احتمال تقلب سودمند باشند. این پژوهش با پذیرش این پیش فرض که معیارهای سنّتی تقلب، محک دانشگاهی نسبتاً پذیرفته ‌شده‌ای برای تشخیص احتمال تقلب می‌باشند، به ارزیابی یکی از معیارهای کیفی، یعنی معیارهای واژه محور، در تشخیص احتمال تقلب می‌پردازد. به بیان دیگر، هدف این نوشتار، بررسی ارتباط معیارهای واژه محور و معیارهای سنّتی تقلب می‌باشد. نمونه پژوهش، شامل 180 مشاهده سال- شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران و در بازه زمانی سالهای 1389 تا 1394 می‌باشد. برای آزمون فرضیه‌ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده می-گردد. یافته‌های پژوهش، حاکی از آن است که بین معیارهای واژه محور (از جمله کلمات مثبت، منفی، قضایی و عدم اطمینان) و معیارهای تعیین کننده تقلب (از جمله، اقلام تعهدی اختیاری، اهرم مالی، فرار مالیاتی، نوع اظهار نظر حسابرس، رشد کارکنان، رشد درآمد، نسبت جاری و نسبت سرمایه در گردش به دارایی) رابطه معناداری وجود ندارد .