معناشناسی فرهنگی قومیِ زکات در قرآن رهیافتی برای صورتبندی معنای مصرف (مصرف متزاکیانه)

روش معناشناسی‌فرهنگی‌قومی(هم‌زمانی) با مهار پیش‌فرض‌ها از طریق ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻌﻨﺎی‌ِاﺳﺎﺳﻲ و ﻧﺴﺒﻲ، ترسیم و تحلیل میدان‌های‌معنایی و روابط آن، به‌صورت نظام‌مند اصول‌ِحاکم و معنای فرهنگ‌قرآنی را کشف می‌نماید. معناشناسی فرهنگی‌قومی زکات که از واژگان پربسامد در قرآن است می‌تواند مصرف مورد نظر قرآن را معنا و صورتبندی نماید. بررسی استعمال‌های قرآنی، جانشین‌ها و همنشین‌های واژه در عبارات دیگر و توجه به واژه‌های متضاد، با ترسیم میدان‌معنایی تزکیه ما را به مصرفِ مبتنی بر عقل، قصد ونفع یا همان مصرف‌متزاکیانه ذیل نظام احسن رهنمون می‌سازد. نظامی که فاعلیت آن با خدا و در ادامه رسولان الهی است ‌و بستر تحقق آن حکومت است. مخاطبش انسان باارداه، هدفش رشد و نمو و حرکت به سوی کمال و نتیجه‌اش حیات طیبه، فلاح و رستگاری است. در این نظام نماز اولین جلوه عبادى ایمان و بهترین وسیله رابطه عبد و مولاست و زکات به معنای اعم از مستحب و واجب، سبب رابطه عبد با خلق خدا است که نشان از توثیق ارتباط اقتصادی با نیازمندان است. نظامی که در آن تقابل بنیادی بین الله به عنوان فاعل تزکیه وشیطان به عنوان فاعل دس وجود دارد. این مقاله دریافته است که «تزکیه» در نظام احسن عبارت است از بیرون آوردن و آشکار ساختن نفس از زیر سلطه و حاکمیت هواها و شهوات که همان شکوفا ساختن و به فعلیت درآوردن تمام نیروها و ابعاد وصفات نیکوی انسان است. در برابر تزکیه، «دسّ» زمینه‌ی هدایت نفس را بی اثر کرده، در نتیجه ظرفیتهای بد و نازیبا و زشت و... انسان پدیدار می‌گردد.