معمــاری مصــرفی؛ تحلیلی معناشناختی بر پدیده مصرف در مراکز بزرگ خرید شهری

Authors

  • حسین سلطان زاده عضو هیئت علمی/گروه معماری،دانشکده معماری و شھر سازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تھران مرکزی
  • سید محمدرضا نصیر سلامی استادیار و عضو هیئت علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران
  • علی عسگری دانشجوی دوره دکتری رشته معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران.
Abstract:

فرهنگ معاصر و به عبارت بهتر فرهنگ جامعه مدرن آکنده است از اخلاق مصرف، مشخصه‌ای که در دورۀ اخیر با گسترش نقش بازار آزاد (برآمده از نئولیبرالیسم اقتصادی) و افزایش نقش تصویر در فرایندهایی از بازی‌های معنایی پسامدرن شکل دیگری به خود گرفته است. از سوی دیگر فضاهای تجاری و مال‌ها، امروز به دلیل ماهیت سرپوشیده‌شان بیش از گذشته مرز بین مطالعات معماری و شهرسازی را کمرنگ کرده و تحلیل‌های اجتماعی-مکانی خاص خود را می‌طلبند. این موضوع با توجه به نقش فضاهای عمومی شهری و معماری در زندگی روزمره افراد جامعه از یک سو، و تغییر معنای تولید شده در محیط‌های پساصنعت و پسامدرن از سوی دیگر، اهمیت بیشتری می‌یابد و لزوم پرداختن به موضوع مصرف، خصوصاً از زاویه‌ای معناشناختی در مطالعات معماری و شهری را ایجاب می‌کند. هدف : این پژوهش در حوزه‌ای میان‌رشته‌ای به دنبال ارایه یک چارچوب برای تحلیل معنای محیطی مبتنی بر نظام تولید و مصرف فضا در مراکز خرید بزرگ شهری است. همچنین سؤال مقاله عبارت است از اینکه چگونه می‌توان معنای محیطی را از دریچه نظام تولید-مصرف فضا در مال‌ها و مراکز خرید مورد تحلیل قرار داد؟ روش تحقیق : برای پاسخ به سؤال فوق با روشی مبتنی بر استدلال منطقی و تحلیل محتوا چارچوبی اولیه برای تحلیل معناشناختی فضاهای مصرفی معماری تدوین شده و معانی ادراکی و تداعی‌گرایانه ناظر بر انواع مصرف فضا را مبتنی بر عناصر ثابت، نیمه‌ثابت و غیرثابت آنها در مراکز تجاری (با نگاهی به تهران معاصر) دسته‌بندی می‌شوند.نتایج : نتایج این پژوهش نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه طراحان این مراکز تلاش زیادی برای ایجاد فضایی با کیفیت (به زعم خود) و تولید معانی تداعی‌گر در ذهن مخاطبین، پیش از ورود به فضا و استفاده از آن، انجام داده‌اند، لیکن آنچه پس از تجربه فضا توسط مخاطبان و مصرف آن در خلال زندگی روزمره باقی می‌ماند، نه معانی تداعی‌گرایانه کامل و اصیل بلکه بیشتر معانی ادراکی مبتنی بر تصویرهای بزک‌شده و کولاژگونه پسامدرن است. همچنین به نظر می‌رسد حضور «فقرا» و «اقلیت‌های فرهنگی» در مراکز اغنیا، با سبک‌زدایی از سبک‌های منحصر به ‌فرد تولید شده به واسطه نوع کالاها، کیفیات معماری و موقعیت جغرافیایی این مراکز، نظام معنایی تولید شده به واسطه الگوهای سرمایه‌داری را متزلزل و دست‌خوش تغییر می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی سبک زندگی شهری و خرید زنان در مراکز خرید (مورد مطالعه : زنان شهرستان قزوین)

سبک زندگی منعکس‌کنندۀ ترجیحات افراد است که در عرصه‌های مختلف زندگی همچون اوقات فراغت، آداب سخن گفتن، نوع موسیقی، خرید و ... ظاهر بروز می‌کند. از سویی خرید کردن یکی از نمادهای سبک زندگی جدید به شمار می رود. خرید و پرسه زنی که بر اثر پیوند ناموزون عناصر سنتی و مدرن در زندگی روزمره فرد ایرانی پروبلماتیک شده است ، اکنون نشانه ای است با دلالت های معنایی گوناگون که در عرصه های گوناگون شهری به انحاء گ...

full text

ارزیابی عوامل کالبدی مؤثر بر الگوهای مصرف فرهنگی در مراکز خرید، مورد مطالعاتی: مراکز خرید پالادیوم، کوروش و تیراژه شهر تهران

در دهه‌های گذشته چیستی شهر وامدار مجموعه عوامل سرزمینی، ارتباطات هم‌پیوند و چندلایه میان عوامل سازنده‌ خود بوده است. درحالی‌که اکنون بخش مهمی از این چیستی به برخورداری یا عدم برخورداری از نشانه‌ها، کارکردها و کالبدها تقلیل پیدا کرده است. یکی از نتایج این تغییرات، شکل‌گیری روزافزون مراکز کارکردگرایانه مانند مراکز خرید است. مراکزی که به‌عنوان بستری برای رویدادهای مصرف‌گرایانه معرفی می‌شوند. شواهد...

full text

زبان و تفکّر؛ رویکردی قرآنی، تحلیلی معناشناختی

تقدّم یا تأخّر تفکّر و تحصیل معنا نسبت به زبان و گفتار و تأثیر هرکدام بر دیگری و کیفیت آن مهم‌ترین وجوه مسأله در رابطۀ زبان و تفکّر است. «تعیین‌کنندگی زبان برای تفکّر»، «تعیین‌کنندگی تفکّر برای زبان»، «استقلال زبان و تفکّر از هم» و «استقلال زبان و تفکّر در آغاز تکوین و وابستگی آنها به هم در تکامل» چهار نظریه مطرح در این باره‌اند. در این میان، معرفت قرآنی حاصل از تحقیق موضوعی و معناشناختی آیات مرتبط، عل...

full text

تحلیلی معناشناختی از سرزمین مقدس عرفات

عرفات سرزمینی مقدس و از  نمادهای پیچیدة حج است که در طول تاریخ، انسان­های بی‌شماری با آن در ارتباط بوده و از معارف  بی­پایانش بهره برده­اند. این سرزمین مقدس، همواره با فراخواندن انسان­ها به معارف و شناخت­های ناب و توحیدیِ خود، مایة هدایت و آشنایی آنان با وظایف اصیل و ذاتی‌شان گردیده است. اما از آنجا که معارف و اندیشه­های عرفات، ژرف و فناناپذیر است، بدیهی است که با گذشت زمان و رشد و شکوفایی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 59

pages  17- 28

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023