مطالعۀ تجربی مدل ویژگی‌های شغل در ورزش: شواهدی از داوران فوتبال

هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگی‌های شغلی داوران فوتبال ایران براساس مدل ویژگی­های شغل (JCM) بود. جامعۀ آماری پژوهش، 172 نفر از داوران و کمک‌داوران شاغل در لیگ برتر و دستۀ اول فوتبال کشور تشکیل بودند. نمونۀ آماری برابر با جامعۀ آماری انتخاب شد که در مجموع نظرهای 157 داور (91 درصد) بررسی شد. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامۀ ویژگی‌های شغلی جاکو (2004) با مقیاس هفت ارزش لیکرتی بود که روایی صوری و محتوایی آن را 12 نفر از استادان صاحب‌نظر دانشگاهی و داوران فوتبال بازبینی کردند و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ تأیید شد (91/0 =r ). از طریق روش حداقل مجذورات بخشی (PLS)، مدل پژوهش ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تنوع مهارت (33/0R2= )، اهمیت وظیفه (26/0R2= )، استقلال (12/0R2= )، پردازش اطلاعات (16/0R2= ) و بازخورد (32/0R2= ) تأثیرات معنا­داری بر حالات روانی مربوط به خود داشتند. از طرف دیگر، بهترین حالت روانی برای پیش­بینی پیامدهای نگرشی و رفتاری، حالت روانی معنا­دار بودن کار بود (05/0P≤). با توجه به اینکه هیچ‌کدام از حالات روانی سبب رضایت کلی داوران از شغل آنها نشد، به‌نظر می‌رسد که بررسی متغیرهای میانجی دیگری در مدل ویژگی‌های شغلی داوران فوتبال ضروری است. به‌طور کلی، پیامدهای نگرشی و رفتاری داوران فوتبال اغلب از طریق ویژگی‌های شغلی تنوع مهارت و اهمیت وظیفه و معنا‌دار بودن کار تحقق می‌یابند.