مطالعه و بررسی اثرات اجتماعی کشت زعفران در توسعه منطقه‌ای (مطالعه موردی: بهره‌برداران دهستان سیاهرود شهرستان تهران)

توسعه روستایی فرایندی چندبعدی است که موضوع آن بهبود ارتقای کیفیت زندگی اقشار فقیر و آسیب‌پذیر اجتماع روستایی است. یکی از سیاست‌های مهم در جهت توسعه روستایی، تأکید بر محصولات استراتژیک متناسب با مناطق مختلف است. کاربردهای متعدد زعفران و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم‌تر نقش عمده‌ای که در زندگی کشاورزان شهرستان تهران دارد، توجه ویژه به مسائل تولید زعفران و نقش آن در توسعه روستایی را روشن می‌سازد. هدف این مقاله بررسی اثرات کشت زعفران بر وضعیت اجتماعی بهره‌برداران زعفران در روستاهای دهستان سیاهرود می‌باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان بهره‌بردار زعفران در دهستان سیاهرود شهرستان تهران می‌باشد (145N=). با استفاده از فرمول کوکران 100 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Spss23 از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده شد. نتایج تحقیق نشان‌دهنده تأثیر مثبت کشت زعفران بر مؤلفه‌های اجتماعی (رضایت‌مندی، دامنه روابط و تعاملات اجتماعی، حمایت و پشتیبانی توسط ارگان‌ها و سازمان‌های مرتبط، مشارکت، حس تعلق مکانی)، در بین بهره‌برداران بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، کشت و تولید محصول زعفران در کنار ایجاد و افزایش حس رضایت‌مندی بهره‌برداران از کشت زعفران با میانگین (34/4) توانسته است، باعث افزایش مشارکت اجتماعی (19/4)، افزایش حمایت و پشتیبانی توسط ارگان‌ها و سازمان‌های مربوطه (75/3)، افزایش دامنه روابط و تعاملات اجتماعی (70/3)، شود. بهره‌برداران و خانوارهای بهره‌بردار روستایی ماندن در روستای محل زندگی خود را به مهاجرت ترجیح می‌دهند و در نتیجه حس تعلق به مکان نیز با میانگین (92/3)، در بین آنان افزایش داشته است.