مطالعه مردم شناختی کاربرد گیاهان دارویی درطب سنتی مطالعه موردی (شهرستان محلات)

سابقه و هدف: از روزگاران گذشته طب سنتی نوعی روش زندگانی بوده که ریشه در فرهنگ اقوام و ملت‏ها‏ داشته است. طب سنتی مجموعه علومی است که در تشخیص و پیشگیری بیماری‏ها به کار می‏رود و از رهگذر گفتار یا نوشتار از نسلی به نسل دیگر انتقال می‏یابد. استفاده از گیاهان دارویی که یکی از اشکال درمان‏های طب سنتی است از هزاران سال قبل از وقوع انقلاب صنعتی و عصر اکتشافات و اختراعات به عنوان یک الگو در درمان بیماری‏های مختلف مورد توجه بوده است. با شروع عصر جدید در پزشکی نوین و کشف داروهای شیمیایی استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی رفته رفته کم رنگ‏تر شد. اما به مرور زمان وقتی انسان با مضرات داروی شیمیایی و ناتوانی آن در پیشگیری و درمان برخی بیماری‏ها آشنا شد توجه دوباره انسان به سمت طب سنتی و گیاهان دارویی جلب شد. امروزه استفاده و کاربرد از گیاهان نیاز به اطلاعات جامع و کامل در مورد شناخت خواص و ویژگی‏های آن دارد. در این رابطه دانش بومی در صورت مکتوب شدن می‏تواند به عنوان راهکاری جهت انتقال و بهره‏گیری کاربرد گیاهان و خواص آن‏ها که توسط مردم محل طی نسل‏های متمادی بارها آزموده و به کار گرفته شده است در اختیار مردم و متخصصین طب سنتی قرار دهد. هدف تحقیق حاضر مطالعه مردم­شناختی کاربرد گیاهان دارویی درطب سنتی شهرستان محلات است. شهرستان محلات با موقعیت خاص و اقلیمی خود دارای تنوع گونه های گیاهان دارویی است که علاوه بر برخورداری از گیاهان دارویی که در مناطق دیگر رویش می‏یابند از گونه‌های گیاهی برخوردار هستند که در مناطق دیگر به صورت ناشناخته است. مردم این منطقه علاوه براستفاده تغدیه‏ای از آنها، برای درمان بیماری‌های خاصی مورد استفاده قرار می‏دهند. مواد و روش ها: اجرای این پژوهش به روش میدانی- اسنادی از ابزار پرسشنامه، مشاهده همراه با مشارکت و مصاحبه و استفاده از اسناد و کتاب‏ها بوده است. همچنین به وسیله مراجعه و مصاحبه با افراد بومی، نام محلی گیاهان، نحوه برداشت و نوع مصرف این گیاهان، نسبت به تکمیل اطلاعات اقدام شد که به صورت جوشانده، ضماد، دم کرده و چاشنی برای درمان استفاده می کردند. نتیجه گیری: بنظر می رسد که حفظ تجربیات و جمع آوری و مکتوب آن در کنار پیشرفت های طب مدرن موجب احیا این علم می شود و مطالعات در زمینه گیاه شناسی می تواند نقش عمده ای را برای همگان داشته باشد و اهمیت این علم و کاربرد آن در زندگی انسان به صورتی است که حتی در دانشگاه ها و دانشکده ها نیز تدریس می شود.