مطالعه روابط فنتیک میان جمعیت‌های طبیعی گیاه شیرین‌بیان (تیره باقلائیان) در ناحیه زاگرس مرکزی ایران بر اساس داده‌های ریخت‌شناسی کمّی، ترکیبات فلاونوئیدی و محتوای گلیسیریزین

روابط فنتیک میان 35 نمونه جمعیتی جمع‌آوری شده از جمعیت‌های طبیعی دو واریته از گونه Glycyrrhiza glabra در ناحیه زاگرس مرکزی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. 21 صفت ریخت‌شناسی کمّی روی 27 نمونه جمعیتی اندازه‌گیری شد و آنالیزهای مختصات اصلی، خوشه‌بندی، K-means و MDS روی داده‌های ریخت‌شناسی صورت گرفت. محتوای فلاونوئیدی 24 نمونه جمعیتی استخراج و با روش کروماتوگرافی لایه نازک خالص‌سازی و بررسی در سطح تعیین اسکلت و کلاس فلاونوئیدی صورت گرفت. محتوای گلیسیریزین ریزوم‌ها با استفاده از روش پردازش تصویر در 24 نمونه به صورت کمّی اندازه‌گیری شد. نتایج آنالیزهای چند متغیره روی داده‌های ریخت‌شناسی و داده‌های پروفایل لکه‌های فلاونوئیدی نشان داد که می‌توان نمونه‌های جمعیتی مطالعه شده را بر اساس موقعیت جغرافیایی محل جمع‌آوری نمونه‌ها به دو گروه عمده تقسیم نمود. اندازه سطح بذر، متغیرترین صفت ریخت‌شناسی کمّی بر اساس مقادیر CV تشخیص داده شد و عرض نیام در عریض‌ترین بخش، کمترین تغییرات را نشان داد. نمونه‌های هر دو واریته، فلاونوئیدهای متنوعی را از کلاس‌های فلاون و فلاونول تولید کرده بودند. در مجموع، تعداد 7 ترکیب فلاونوئیدی مختلف با Rfهای متمایز از دو واریته بدست آمد. نتایج، سطوح متوسطی از تنوع میان نمونه‌های مورد مطالعه را نشان داد. نتایج این مطالعه، جداسازی دو واریته در منابع موجود بر اساس یک تک صفت کیفی را تأیید می‌کند. ریزوم‌های هر دو واریته، مقادیر مشابهی از گلیسیریزین و انواع مشابهی از فلاونوئیدها را در پروفایل کرواتوگرام‌های لایه نازک ارایه نمودند که اهمیت و کاربرد یکسان ریزوم‌های هردو واریته را از نظر کاربرد به عنوان دارویی گیاهی در طب سنتی نشان می‌دهد.