مطالعه تنوع ریختی جمعیت های قورباغه جنگل هیرکانی (Rana pseudodalmatina, Eiselt and Schmidtler, 1971)

گونه R. pseudodalmatina در جنگل های پست حاشیه جنوبی دریای خزر پراکنش گسترده دارد. علی رغم این محدوده‌ی پراکنش گسترده، جمعیت های این قورباغه های قهوه ای بومی به جز تعدادی محدود، از لحاظ ریخت شناسی در مطالعات مورد توجه قرار نگرفته اند. در این پژوهش با نمونه برداری گسترده از کل محدوده پراکنش قورباغه‌ی قهوه‌ای جنگل‌های هیرکانی به ارزیابی ساختار تغییرات جغرافیایی صفات در جمعیت ها پرداخته شد. بدینمنظور 53 نمونه جمع آوری و 13 صفت ریختی اندازشی مورد بررسی قرار گرفت. اهمیت آماری وجود دوریختی جنسی بین جمعیت‌های قورباغه‌ی هیرکانی به کمک آزمون آماری ANOVA با مقایسه تفاوت میانگین‌های هر صفت بین دو جنس نر و ماده و همچنین آنالیز واریانس چندمتغییره (MANOVA) با مقایسه میانگین‌های بردار صفات دو جنس مورد بررسی قرار گرفت. الگوی ارتباطات فنتیکی بین جمعیت ها به کمک آزمون های ANOVA یک طرفه، تحلیل مؤلفه اصلی (PCA)، تحلیل توابع ممیزی (DFA) و آنالیز خوشه بندی با الگوریتم UPGMA انجام شد. نتایج آزمون آماری ANOVA برای وجود دوریختی جنسی در گونه R. pseudodalmatina نشان داد که پنج صفت بین دو جنس بطور معنادار با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین آزمون MANOVA نیز به طور معنادار وجود دوریختی جنسی را در گونه R. pseudodalmatina تأیید کرد (P≤ 0.05). مطالعات ریخت شناسی در سطح درون گونه ای نشان داد که دست کم دو جمعیت اصلی از قورباغه های جنگلی (R. pseudodalmatina) یکی در شرق دریای خزر (لوه، بهشهر و ساری) و دیگری در غرب دریای خزر (سلمان شهر، لنگرود، رشت و آستارا) پراکنش دارند.