مطالعه تغییرات هیستولوژیک تکامل دیسک بین مهره ای موش

زمینه و هدف: در ساختار دیسک های بین مهره ای بالغ، حداقل دو جزء ساختمانی متفاوت قابل شناسایی است. بخش مرکزی آن نوکلئوس پولپوزوس نامیده می شود که سلول های اندک آن در ماده ای ژلاتینی شکل قرار دارند،‌ در حالی که به بخش محیطی آن آنولوس فیبروزوس گفته می شود که از الیاف لیفی متراکمی ساخته شده است و حالتی حلقوی و در هم تنیده را از خود نشان می دهند. از سوی دیگر، اجزای ساختمانی دیسک بالغ تقریبا موضوعی شناخته شده است اما در خصوص تکامل و چگونگی شکل گیری این اجزا از قبیل نوع سلول های مشارکت کننده، تغییرات سلولی و ماتریکس خارج سلولی آن هنوز اطلاعات کافی وجود ندارد. مواد و روش ها: در این مطالعه سعی گردید تا با استفاده از برش های سریال و رنگ آمیزی های معمولی (هماتوکسیلین - ائوزین، آبی تلوئیدین و رنگ آمیزی اختصاصی تری کروم) تغییرات سلولی و ظهور الیاف کلاژن در طول دوره تمایز، دیسک های بین مهره ای مورد ارزیابی قرار گیرد. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از حدود روز دوازدهم جنینی، نوتوکورد از صفحه کفی لوله عصبی در حال تکامل شروع به فاصله گرفتن می نماید و در روزهای بعد به تدریج با تراکم سلول های مزانشیمی مهاجر در اطراف آن، زمینه پیدایش تمایز دیسک های بین مهره ای فراهم می گردد و تا اواخر دوران جنینی به تکامل دیسک منجر می شود. در جریان این فرآیند در فواصل دیسک های بین مهره ای ساختار نوتوکوردی از دست رفته و سلول های پیش ساز جسم مهره ها در این قسمت ها به تدریج متراکم می شوند. این تغییرات به موازات تکامل دیسک های بین مهره ای از بخش میانی نوتوکورد آغاز می شود و در دو جهت سری و دمی شروع به پیشروی می نماید. سپس در بخش هایی از نوتوکورد که دچار تغییرات دژنراتیو شده است، جسم مهره ها پدیدار می گردد. نتیجه گیری: در طی فرآیند تغییرات تکاملی، بقایای نوتوکورد نوکلئدی پولپوزوس را در دیسک های بین مهره ای تشکیل می دهد. در حالی که مزانشیم اطراف آن (آنولوس فیبروزوس آینده) ساختاری غیر مشابه دارد. در این حالت، بخش خارجی آن در مراحل نهایی تکامل دیسک دارای تراکمی از الیاف کلاژن است که در لایه های داخلی، آثاری از هر دو مورد بقایای غضروف شفاف جنینی و الیاف کلاژن قابل ردیابی است.