مطالعه‌ی باستان شناختی منشاء تولید سفال‌های زرین‌فام مجموعه دست‌کند زیرزمینی تپه قلعه خمین با استفاده از روش آنالیز پیکسی

Authors

  • حسام طاهری دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک، دانشگاه کاشان
Abstract:

تحلیل عنصری مواد تشکیل دهنده اشیاء باستانی اطلاعات بسیار ارزشمندی در مورد مواد اولیه و تکنیک ساخت آن‌ها به‌دست می­دهد. آنالیز با باریکه یونی یک روش غیرمخرب، سریع و بس‌عنصری می­باشد که برای شناخت هویت و ماهیت اشیاء باستانی همانند سفال در کنار سایر روش­های باستان­سنجی توصیه می­شود. فعالیت­های باستان­شناسی در مجموعه دستکند زیرزمینی تپه قلعه رباط آغاج در شهرستان خمین، منجر به شناسایی تعداد زیادی قطعات سفال زرین­فام گردید که شناخت پیرامون چیستی ماهیت و تجزیه عنصری آن‌ها و همچنین تشخیص منشأ تولید این سفال­ها از سوالات این پروژه پژوهشی است. در راستای پاسخگویی به این سوالات، در این تحقیق آنالیز پیکسی (PIXE) تعداد 25 نمونه‌ سفال زرین‌فام یافت شده در این مجموعه دستکند زیرزمینی انجام ‌گردید. از شتاب دهنده واندوگراف با باریکه پروتون  2MeV  برای بمباران نمونه ها استفاده شد. آشکارساز دقت بالایSi(Li) با قدرت تفکیک 170KeV برای جمع آوری پروتون های پس پراکنده شده در زاویه 135 درجه نسبت به باریکه فرودی به کار برده شد. نمونه­ها، باریکه پروتون و آشکارساز در محفظه برهم کنش با خلا 10-5Torr قرار گرفتند. در ابتدا با مقایسه با کاشی­های زرین‌فام مناطق دیگر ماهیت عنصری نمونه­ها بررسی و سپس نتایج بدست آمده با مقادیر عنصری کاشی­های مناطق کاشان، ری و تخت‌سلیمان مقایسه شدند که بیشترین تطابق با نمونه­های تولیدی کاشان مشاهده گردید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

آنالیز شیمیایی سفالهای تپه دشت

تپه دشت که دوره های دوم و سوم از ادوار فرهنگی شهر سوخته را در بر دارد، یکی از مهم ترین محوطه های کارگاهی عصر مفرغ در دشت سیستان می باشد. مطالعه هر چه دقیق تر یافته های فرهنگی این محوطه و سایر محوطه های اقماری می تواند، نقش مهمی را درآشکار نمودن روابط صنعتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی آنها با یکدیگر و شهر سوخته به عنوان محوطه مرکزی ایفاء نماید. در این میان بهره گیری از توان علمی سایر رشته ها می تو...

15 صفحه اول

مطالعۀ آماری سکه‌های نقره هخامنشی، اشکانی و ساسانی با استفاده از آنالیز عنصری به روش پیکسی

در این پژوهش 27 سکۀ نقرۀ هخامنشی، 62 سکۀ نقرۀ اشکانی، 66 سکۀ ساسانی آنالیز و بررسی شده است. سکه­های نقرۀ هخامنشی و بیست سکۀ اشکانی متعلق به موزۀ ملی ایران، 46 سکه اشکانی متعلق به موزة تماشاگه پول و سکه­های ساسانی به مجموعه­دار خصوصی تعلق دارند. با استفاده از روش آنالیز پیکسی، مقدار غلظت عناصر موجود در سکه‌ها اندازه­گیری شده است. سپس با استفاده از آنالیز آماری بر روی مقدار غلظت عناصر به ­دست آمد...

full text

تحلیل باستان شناختی محوطه های ساسانی شهرستان خمین

شهرستان خمین در استان مرکزی و حد فاصل مرکز فلات ایران و زاگرس مرکزی واقع شده است. این موقعیت خاص جغرافیایی، خمین را به منطقه­ای گذرگاهی بین دو حوزۀ فرهنگی فوق تبدیل کرده است. عبور شاخه­ای از جاده ابریشم از شهرستان خمین، به همراه آثار و یادمان‌هایی از دو دورۀ اشکانی و ساسانی در داخل و پیرامون این شهرستان، همچون معبد خورهه، آتشکده آتشکوه، میل ملیون، سنگ‌نوشته‌های پهلوی درۀ غرقاب و ...، کمابیش بر ...

full text

تپه ربط: خوبوشکیه باستان

خوبوشکیه نام سرزمین و نیز شهری سلطنتی در زاگرس شمالی بوده که یکی از مهم­ترین دولت‌های محلی بین پادشاهی‌های قدرتمند آشور نو و اورارتو طی قرون نهم تا هفتم ق.م به شمار می‌آمده است. منبع اصلی دانسته‌های ما در مورد این دولت کوچک هزارۀ اول ق.م، کتیبه‌های میخی آشوری است. مکان‌یابی این سرزمین و دولت کوچک نیمه نخست هزاره اول ق.م طی یک سدۀ گذشته محل مناقشه و بحث پژوهشگران متعددی بوده است. در مقاله حاضر ب...

full text

بررسی و شناسائی تپه قلعه

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 2

pages  205- 224

publication date 2020-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023