مطالعه‌ی آزمایشگاهی تاثیر هندسه‌ی پائین‌دست پرتابه‌ی جامی شکل بر میزان آبشستگی پایاب آن

به‌ کارگیری پرتابه‌های جامی شکل در سدها، که جزء مستهلک‌کننده‌های جریان به‌صورت عمودی هستند، موجب استهلاک کارمایه ناشی از عبور سیلاب می شود. از این سازه به منظور کاهش هزینه‌ها در مقایسه با سایر مستهلک‌کننده‌های کارمایه استفاده می‌شود. برخورد افشانه آب با بستر منجر به ایجاد چاله‌ی آبشستگی شده ،که این امر می‌تواند پایداری سد و سازه‌های مرتبط را به خطر بیاندازد. در تحقیق حاضر، پدیده‌ی آبشستگی پائین‌دست یک پرتابه‌ی جامی شکل در شرایط آزاد، و همچنین در شرایط وجود دندانه مستطیلی و مثلثی در پایاب با فواصل چیدمان مختلف در 9 بده، و مجموعاً 45 آزمایش، بررسی شد. نتایج نشان دادند که وجود دندانه‌های جام اثر زیادی بر گستره و عمق آبشستگی می‌گذارد، بدین ‌ترتیب که پرتابه‌ی جامی شکل با دندانه‌های مستطیلی یک در میان نسبت به حالت بدون دندانه حدود 13 درصد کاهش آبشستگی را سبب می‌شود. همچنین، حداکثر عمق آبشستگی در حالت جام با دندانه‌های مستطیلی یک در میان در بازه‌ی مطلوب تر از مابقی نمونه‌های آزمایشگاهی‌ به‌وقوع می‌پیوندد. سپس نتایج حاصل با تعدادی از رابطه‌های تجربی مقایسه شده و مشخص گردید که رابطه‌ی مارتینز B نتایج نزدیکتری را به مقادیر واقعی به‌دست می‌دهند.