مطالعة تحوّلات ژئومورفولوژی بستر رودخانة هریرود و تأثیر آن بر مرز بین المللی

با توجّه به روند پیچیدة جابه­جایی بستر اصلی و فرسایش در رودخانة مرزی هریرود و اهمّیّت زیادی که تغییرات مورفولوژی این رودخانه در مسائل هیدروپلیتیکی دارد، نیاز به شناخت تغییرات مورفولوژی این رودخانه شدیداً احساس می‌گردد. در صورت پیش‌بینی روند تغییرات مورفولوژی کانال‌های رودخانه‌ای، راهکارهای بهتری را می‌توان برای حلّ مشکلات ارائه داد. با کمّی­سازی مئاندرهای این رودخانه از روی نقشه‌ها و تصاویر زمان‌دار گذشته و حال می‌توان میزان جابه­جایی­های بستر اصلی رودخانه را در دو جهت طولی و عرضی شناسایی نمود. روش تحقیق در این مقاله، به صورت تجربی – آزمایشگاهی بوده است و به شیوة استقرایی در حدّ فاصل سرخس تا سه مرزی تایباد در مسیر هریرود انجام شده است این کمّی­سازی با بهره‌گیری از GIS ونرم­افزار SPSS و برداشت‌های میدانی صورت گرفته است. همچنین تأثیر متغیّرهای طبیعی همچون تکتونیک، میزان شیب، نوع سازند و دبی رودخانه، مورد سنجش قرار گرفت تا میزان تأثیر هرکدام از این پارامترها بر جابه­جایی مئاندرها شناسایی گردد. هدف اصلی از این پژوهش، بررسی تغییرات مورفولوژیک بستر هریرود به عنوان یک رودخانة مرزی و بررسی علل و عوامل تأثیرگذار در این تغییرات بوده است. نهایتاً مشخّص گردید یک سری عوامل محیطی و آنتروپوژنی در جابه­جایی­های صورت­گرفته در بستر هریرود نقش داشته و اینکه جابه­جایی‌ها بیشتر به سمت ایران بوده است.