مصلحت بینی و واقع گرایی در اندیشه های سیاسی ماکیاولی و خواجه نظام الملک

Authors

  • محمد جواد سام خانبانی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
Abstract:

آنچه مطمح­ نظر ماکیاولی، متفکر بزرگ سیاسی سده­های پانزدهم و شانزدهم ایتالیا بوده است، این مهم بود که چگونه می­توان روش های اجرایی و درست به دست داد، تا بدان دست آویز، ایتالیا و فلورانس را از هجوم ویرانی و تباهی نجات داد. بدین ترتیب، ماکیاولی به واقع­گرایی و مصلحت­­­ اندیشی در نظریات خویش به عنوان دو رکن اساسی در امور سیاسی، توجه عمده نمود. باید گفت که خواجه نظام­­ الملک نیز با عنایت به واقعیت و مصلحت به موضوع سیاست می­ پرداخته و از این طریق سعی در یکپارچه نمودن قلمرو سلجوقی داشته است. توجه به تشکیلات سیاسی و سیستمی­ کردن آن­، نشان از نگاه متجددانه خواجه به موضوع سیاست دارد. با این حال­، آنچه از نظریه ماکیاولی محقق شد­، شکل­­ گیری وحدت ملی و مصلحت عمومی بود­، ولی از­نظریه خواجه گرایش به استبداد و مصلحت شخصی به دست آمد که تا دیر­زمانی تفکر سیاسی مسلط در ایران بوده است. در این نوشتار علاوه بر موارد تشابه در نظام اندیشه ماکیاولی و خواجه، به تفاوت­ ها نیز اشاره خواهیم نمود. درواقع باید توجه داشت که به رغم تفاوت بین تفکر شهودگرای ایرانی و عقل­گرای غربی، شباهت های زیادی بین اندیشه­ های خواجه و ماکیاولی وجود دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی مدیریت سیاسی در اندیشه خواجه نظام الملک طوسی

         مدیریت در معنای مدرن آن رفتاری است که فرد به نسبت موقعیت و جایگاهی که در اختیار دارد برای تمشیت امور سازمان زیر نظر خود انجام می دهد. اما این رفتار همواره می باید بر پایه ای نظری استوار باشد؛ به تعبیر دیگر آنچه که نوع وسنخ رفتار یک مدیر را سامان می دهد بنیان های تئوریک و ارزش هایی است که وی بدان باور دارد و از آن تبعیت می کند. این مبانی ممکن است بر اساس نوعی  فلسفه ی عمل گرایانه یا کار...

full text

اندیشه ی ایرانشهری و خواجه نظام الملک

در این مقاله اندیشه‌ی ایرانشهری در سیرالملوک بررسی می‌شود. اندیشه خواجه نظام‌الملک آن گونه که در سیرالملوک مطرح شده است، از سیاست اندیشمندان مسلمان در دوره‌ی میانه پیروی می‌کند. تجزیه و تحلیل سیرالملوک این فرضیه را توجیه می‌کند..

full text

مبانی مدیریت سیاسی در اندیشه خواجه نظام الملک طوسی

مدیریت در معنای مدرن آن رفتاری است که فرد به نسبت موقعیت و جایگاهی که در اختیار دارد برای تمشیت امور سازمان زیر نظر خود انجام می دهد. اما این رفتار همواره می باید بر پایه ای نظری استوار باشد؛ به تعبیر دیگر آنچه که نوع وسنخ رفتار یک مدیر را سامان می دهد بنیان های تئوریک و ارزش هایی است که وی بدان باور دارد و از آن تبعیت می کند. این مبانی ممکن است بر اساس نوعی  فلسفه ی عمل گرایانه یا کارکرد گرایا...

full text

اندیشه ی ایرانشهری و خواجه نظام الملک

در این مقاله اندیشه ی ایرانشهری در سیرالملوک بررسی می شود. اندیشه خواجه نظام الملک آن گونه که در سیرالملوک مطرح شده است، از سیاست اندیشمندان مسلمان در دوره ی میانه پیروی می کند. تجزیه و تحلیل سیرالملوک این فرضیه را توجیه می کند..

full text

آرمان گرایی و واقع گرایی سیاسی در اندیشه سعدی و فارابی

در میان اندیشمندان، متفکّران و ادیبان همواره دو نگاه واقع‌بینانه و آرمان‌گرایانه به مسائل اجتماعی و سیاسی وجود داشته است. در نگاه آرمانی، توجّه به صور خیال و سیر در ملکوت و عالم عرش معطوف است و رنگ واقعیّت‌های زمینی در معادلات و محاسبات ذهنی آرمان‌گرایان بازتاب ندارد؛ بنابراین نگاه آرمان‌گرا، نگاهی ذهنیّت‌گرا و غیر کاربردی است. درمقابل آرمان‌گرایان، می‌کوشند از توانایی‌های فردی و موقعیّت اجتماعی خود...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  225- 255

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023