مسئله جانشینی گیخاتوخان و چالش‌های دوران سلطنت بایدو

ایرانیان اولین قومی بودند که یک حکومتِ قانونمند را به وجود آوردند. در بین روایاتی که از ایران باستان ذکر شده نخستین بشر و نخستین شاه ایران کیومرث بوده است و از آن عهد تا کنون انتخاب شاه از چالش­های جدی در تاریخ ایران محسوب می­شده لذا رسیدن به پادشاهی مستلزم کسب مشروعیت بوده مشروعیت به افراد کمک می­کرده که بر اورنگ شاهی بنشینند سبب پایداری سیاسی و ماندگاری شاه می­شده، امّا اگر از بین می­رفت نتیجه آن دگرگونی سیاسی و از دست رفتن تخت پادشاهی بوده است. دوره مغول و فرمانروایی ایلخانان از دوره­های بحرانی و پر تناقض مشروعیت­سازی در تاریخ ایران است. تکیه بر سنت­های قبیله­ای و قومی فاتحان، رویکرد به اندیشه­های ایرانی و نظریه اسلامی حکومت، چالش­های درونی حکومت ایلخانان را تشدید ساخت و در این دوره پر تلاطم بحران­های پر دامنه­ای را پدیدار کرد. پرسش اساسی مشروعیت این است که بایدو خان حق ایلخانی خویش را از کجا و بر اساس کدام موازین و ضابطه­ها کسب کرده بود؟ و جامعه­ی ایرانی و مغولی با چه ملاک­هایی، تکلیف فرمانبری خود را توجیه می­کردند؟ از این روی این مقاله پس از مقدمه به چگونگی تشکیل حکومت ایلخانان، رقابت بر سر ایلخانی، حکومت بایدو و نبرد بایدو با غازان می­پردازد.