مروری سیستماتیک بر فارماکولوژی زعفران و مواد موثره آن

زعفران، کلاله‌های خشک شده گل گیاه زعفران است. زعفران اثرات فارماکولوژیک متعددی دارد و یک داروی قوی2 محسوب می‌شود. بنابراین پژوهش درباره اعمال بیولوژیک زعفران و مواد موثره آن می‌تواند کاربردهای بالینی و بهداشتی در انسان داشته باشد. به منظور ارزیابی فارماکولوژی پایه و بالینی زعفران و مواد موثره آن، مقالات انگلیسی در بانک‌های اطلاعاتی EMBASE، SCOPUS، MEDLINE، SCIENCE DIRECT و CHEMICAL ABSTRACTS و منابع انگلیسی و فارسی در بانک اطلاعاتی SID، کتاب‌های مقالات ارایه شده در کنگره‌های فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران و کنگره‌های مربوط به زعفران در ایران با کلمات کلیدی Crocus sativus و Anti-tumor، Anti-oxidant، Anti-genotoxic، Memory، Neuroprotective، Analgesic، Anticonvulsant، Opioid dependence، Antidepressant، Cardiovascular، Lipids، Respiratory، Gastric ulcer، Immune system، Ocular، Antimicrobial و Toxicity و معادل فارسی آنها از سال 1975 تا نوامبر 2008 بازیابی شد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که زعفران و مواد موثره آن، اثرات ضدتومور، آنتی‌اکسیدان، آنتی ژنوتوکسیک، تقویت‌کننده حافظه و یادگیری، محافظ نورون‌ها، ضددرد و ضدالتهاب، ضدتشنج، کاهنده علایم محرومیت از اوپیوئید، ضدافسردگی، پایین‌آورنده فشار خون، کاهنده چربی خون و مقاومت به انسولین، افزایش‌دهنده اکسیژناسیون بافت‌ها، گشادکننده برونش، ضدسرفه، پیشگیری‌کننده از زخم معده، محرک دستگاه ایمنی، محافظ شبکیه چشم و ضدباکتری دارند. با توجه به نواقص موجود در پژوهش‌های انجام شده، پیشنهاد می‌شود که کارآزمایی‌های بالینی و پژوهش‌های بیشتر درباره فارماکوکینتیک و سم‌شناسی زعفران انجام شود.