مروری بر آفلاتوکسین در پسته و راهبردهای مهار آن

مرادی م. و فانی س. ر. 1397. مروری بر آفلاتوکسین در پسته و راهبردهای کاهش آن. دانش بیماری‌شناسی گیاهی 7(2): 33-22. DOI: 10.2982/PPS.7.2.22   آلودگی پسته به آفلاتوکسین، یک چالش بهداشتی است که ارزش اقتصادی بزرگ‌ترین محصول صادراتی غیرنفتی کشور را می­تواند تحت تأثیر قرار ­دهد. این زهرابه‌ی بالقوه سرطان‌زای کبد، توسط برخی گونه‌های قارچ‌ Aspergillus به‌ویژه Aspergillus flavus تحت شرایط ویژه، در طول مدت تشکیل میوه، در مرحله برداشت، حمل و نقل و انبارداری ممکن است تولید شود. عامل کلیدی در بروز آلودگی پسته به آفلاتوکسین، قرار گرفتن مغز پسته در معرض آلودگی قارچی در باغ است. این وضعیت با تشکیل پسته‌های زودخندان و آسیب‌های مکانیکی ناشی از عوامل زنده و غیرزنده روی می‌دهد. دما و رطوبت نسبی محیط و میزان رطوبت مغز پسته طی مراحل مختلف تولید و فرآوری پسته، در بروز و اشاعه آلودگی قارچی و افزایش تولید آفلاتوکسین نقش به‌سزایی دارند. مهار عوامل یادشده با روش‌های مختلف زراعی، مکانیکی، فیزیکی و بیولوژیک امکان‌پذیر است. احداث اصولی باغ و رعایت فواصل کاشت، یکنواختی ارقام و در مراحل بعدی، هرس، آبیاری صحیح و اصولی، تغذیه مناسب، برداشت به موقع، فرآوری و انبارداری صحیح می‌تواند تولید محصولی سالم، بازارپسند و ارزشمند را تضمین نماید. مهارزیستی با استفاده از سویه‌های غیرتوکسین‌زای A. flavus و مخمرها نیز راهبردی موفق در کاهش آفلاتوکسین پسته بوده است.