مردم‌پسندی در یادمان‌های شهید؛ ارزیابی موفقیت اجتماعی طرح‌های بنیاد شهید

آثار و بناهای یادمانی در ارتباط با جنگ و شهادت در دهه‌های اخیر به انواع مختلف در منظر شهرهای ایران تأثیرگذار بوده است. اگرچه ایجاد بناهای یادمانی در ایران سابقه‌ای طولانی و پیشینه‌ای غنی دارد، اما تنوع رویکردها و الگوهای ایجاد چنین مناظری در دوران مدرن و تلاش‌هایی که برای ایجاد نوآوری در این طرح‌ها صورت گرفته، به تولید آثار مختلفی انجامیده که در بسیاری موارد پاسخگوی نیازها نبوده‌اند. در این مقاله تلاش شده است با بررسی تلاش‌ها و برنامه‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران الگوها و رویکردهایی که از موفقیت بیشتری در ابعاد مختلف کارکردی، هویتی و زیبا شناسانه طرح برخوردار هستند، شناسایی شوند. بدین منظور پس از مطالعه نمونه‌های مختلف با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و شناخت شیوه‌های طراحی آثار یادمانی، این شیوه‌ها بر اساس معیارهای عام طراحی، اهداف طرح و ویژگی‌های بناهای یادمانی و با نظرسنجی از متخصصین حوزه‌های مربوطه تحلیل و ارزیابی شدند. بررسی این نتایج، نکات قابل‌توجهی را در ارتباط با رویکردها و میزان موفقیت تلاش‌ها در ایجاد مناظر یادمانی شهری نمایان ساخته و نشان می‌دهد که مؤلفه‌های مخاطب محوری، خاطره‌انگیزی و ارتباط با فعالیت‌های روزمره، از مهم‌ترین عوامل موفقیت طرح‌هاست.