مدیریت احیاء منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل تلفیقی شبیه‌سازی عددی - بهینه‌سازی فراکاوشی جامعه مورچه‌ها

ذخایر آب‌زیرزمینی در ایران از اصلی‌ترین منابع تأمین آب می‌باشد. با پیشرفت فناوری، بهره‌برداری از این ذخایر در چند دهه اخیر بشدت روبه‌فزونی گذاشته، بطوریکه آب استحصالی معمولاً بیشتر از ظرفیت آب تجدیدپذیر منبع بوده و روند افت سطح تراز آب‌زیرزمینی و کاهش این ذخایر را به‌دنبال داشته و منجر به بروز پیامدهای منفی شده است. از این‌رو، مدیریت صحیح این ذخایر ارزشمند و حفظ پایداری آنها اهمیت زیادی پیدا می‌کند. امروزه برای مدیریت صحیح منابع آب‌زیرزمینی از مدل‌های تصمیم با چارچوب تلفیقی مدل‌های شبیه‌سازی-بهینه‌سازی می‌توان استفاده کرد. بنابراین، در این تحقیق با استفاده از مدل شبیه‌سازی عددی MODFLOW در یک برنامه مدیریتی ده ساله و الگوریتم بهینه‌سازی جامعه مورچه‌ها، مدل تلفیقی شبیه‌سازی-بهینه‌سازی برای آبخوان نمدان واقع در استان فارس، ایران توسعه‌داده‌شد. سه شاخص پایداری، پرشدگی و احیاء آبخوان در راستای طرح ملی احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور برای مدیریت احیاء منابع آب‌زیرزمینی محدوده موردمطالعه مدنظر قرار گرفت و بر اساس آنها، توابع هدف و قیود مسائل مدیریتی، توسعه داده شد. نتایج بدست آمده براساس هدفگذاری دستیابی به بهترین وضعیت پایداری، پرشدگی و احیاء آبخوان در طول دوره مدیریتی هدف بترتیب بیانگر افزایش 3، 5/9 و 6/10 متری سطح تراز آب زیرزمینی نسبت به ابتدای دوره بوده است که لزوم توجه به انتخاب تابع هدف صحیح در راستای تحقق هدف برنامه مدیریتی را مشخص می‌سازد و امکان بررسی عملیاتی شدن الزامات تحقق آن را فراهم می‌نماید. همچنین استفاده از سه‌شاخص اعتمادپذیری، مطلوبیت و آسیب‌پذیری جهت بررسی نتایج سناریوها بیانگر بهترین وضعیت آبخوان تحت‌سناریوی اعمال شاخص احیاء بوده است.