مدل هیدرولوژیکی-اقتصادی مبتنی بر رویکرد شبیه‌سازی-بهینه سازی برای طراحی بهینه طرحها و سیاستهای توسعه منابع آب حوضه آبریز رودخانه حله

موضوع این مقاله توسعه یک مدل هیدرولوژیکی-اقتصادی مبتنی بر رویکرد شبیه‌سازی-بهینه‌سازی با هدف تعیین سیمای بهینه توسعه منابع آب حوضه آبریز رودخانه حله (شاپور-دالکی) واقع در جنوب ایران برای یک افق برنامه‌ریزی بلندمدت می‌باشد. برای بهینه‌سازی از الگوریتم بهینه‌سازی دسته ذرات (PSO) و برای شبیه‌سازی از ترکیب نرم‌افزار تخصیص آب WEAP با سه ماجول محاسباتی روندیابی نمک (شوری) منابع آب و خاک، تولید محصول و اقتصادی استفاده می‌شود. در نهایت از مدل توسعه‌یافته برای بهینه‌سازی اقدامات و طرحهای زیرساختی (ساخت سدها وشبکه‌های آبیاری و بکارگیری تکنولوژی‌های مدرن آبیاری) و همچنین سیاستهای بهره‌برداری (الگوی کشت، استراتژی آبیاری و آبشویی و قواعد بهره‌برداری مخازن و تخصیص آب) استفاده می‌شود. نتایج کاربرد مدل در خصوص حوضه آبریز حله ساخت سدهای چروم، دالکی و نرگسی، با حجم نرمال مخزن به ترتیب برابر 5/43، 5/305 و 8/76 میلیون مترمکعب را پیشنهاد می‌نماید که در اثر اجرای آن منافع خالص کل حوضه حاصل از کشاورزی در حدود 18% افزایش می‌یابد و علیرغم آن ارزش اقتصادی آب تحت شرایط گزینه بهینه توسعه نسبت به وضع موجود کاهش می‌یابد. همچنین استراتژی آبیاری و آبشویی بهینه بدست آمده نشان داد، مقدار کل نیاز ناخالص آب در شرایط توسعه بهینه حدود 35 درصد نسبت به شرایط وضع موجود کاهش خواهد یافت.