محیط زمین‏‌ساختیِ ماگمای گرانیتوییدهای نوع A و نفوذی‏‌های مافیک سیاه‏‌باز (شمال‏‌باختری خوی

رخنمون‏‏‌های گرانیتی-گابرویی-آپینیتی سیاه‏‏‌باز (شمال‏‏‌باختری خوی) از مجموعه‏‏‌های آذرین مربوط به پایان اردوویسین-آغاز پرمین هستند. این مجموعه‌ بخشی از شمال پهنه سنندج-سیرجان است. هم‌زمانی فعالیت مذاب‏‏‌های مافیک (گابرویی-آپینیتی) و فلسیک (گرانیتی) نشان می‏‏‌دهد که مذاب‏‏‌های مافیک آب‌دار، در هنگام یا پس از تزریق به پوسته، توانسته‏‏‌اند با مذاب‏‏‌های فلسیک برخاسته از قاعده پوسته‏‏‌ای، آمیخته شوند. در پی جدایش بلوری در آشیانه‏‏‌های ماگمایی مذاب‏‏‌های مافیک آب‌دار، سنگ‏‏‌های گابرویی و مافیک آپینیتی با نزدیک به 25 تا 60 درصد مودال آمفیبول پدید آمده‌اند. مذاب‏‏‌های فلسیکی هم توانسته‏‏‌اند سنگ‏‏‌های گرانیتی نوع A را پدید آورند. بررسی‏‏‌های کانی‏‏‌شناسی و زمین‌شیمیایی و همچنین، پهنه زمین‌ساختی نشان می‏‏‌دهند که در زمانی میان پایان اردوویسین-آغاز پرمین، در پی فرورانش پالئوتتیس به زیر یک جزیره کمانی (سیاه‏‏‌باز) در شمال‏‏‌باختریِ ایران مرکزی، همه طیف‏‏‌های سنگی پدید آمده‏‏‌اند. حضور سیال‌های فرورانشی، مذاب‏‏‌های مافیک آب‌دار را در گوة گوشته‏‏‌ای ساخته‌اند و پس از انتقال به قاعده جزیره کمانی، مذاب‏‏‌های فلسیک  نوع A در پی ذوب‌بخشی این بخش پدید آمده‏‏‌اند. جریان همرفتی در گوة گوشته‏‏‌ایِ بالای پهنة فرورانش، یک محیط کششی را در این پهنه (پهنه کششی در حاشیه فعال) پدید آورده است؛ ازاین‌رو، شرایط برای پیدایش مذاب‏‏‌های فلسیک A فراهم شده است.