محمّد تقی خویی، شاعر و عارفی گمنام

   غنا و پرمایگی عرفان و ادبیات ایران‌زمین باعث شده تا بسیاری از عارفان و شاعران در هر عهد و دوره‌ای ناشناخته و گمنام باقی بمانند. آن گونه که یا به طور کلی از آنان اطلاعات موثق و درخوری جز نام و نشانشان باقی نیست، یا در شرایط بهتر به شکل ناقص و جسته‌گریخته از خلال برخی متون به مختصری از احوال آنان می‌توان دست یافت. از این خیل کثیر، می‌توان به محمدتقی خویی، یکی از عارفان و شاعران عصر قاجار اشاره کرد. وی در عرفان از مریدان محمدجعفر کبودرآهنگی (ملقب به مجذوب علیشاه همدانی) بود. از محمدتقی خویی چند اثر به جا مانده که از همه مهم‌تر کتابی است منثور و بسیار ارزشمند با نام آداب‌المسافرین، او در این اثر، پس از بیان شرایط سفر و مسافر، به تاریخ عرفان و تصوف از ابتدا تا زمان خود می‌پردازد که بخش اخیر آن یعنی مطالبی که به عرفان و عارفان روزگار مؤلف اختصاص دارد، از بهترین و قدیم‌ترین اطلاعاتی است که در باب تصوف عهد قاجار به جا مانده و تا کنون نیز به چاپ نرسیده است. در مقالۀ حاضر ضمن معرفی کتاب آداب‌المسافرین به شرح احوال و آثار محمدتقی خویی خواهیم پرداخت و در پایان نیز متن مصحِّح زندگینامۀ خودنوشت وی را از انتهای آداب‌المسافرین تقدیم خوانندگان می‌کنیم.