متن، «من» و «مردم» در تأویل‌های محمدتقی غیاثی

بوف کور هدایت، ملکوت بهرام صادقی، اشعار سهراب سپهری. تلاش محمدتقی غیاثی برای دست یافتن به نوشتار شخصی از رهگذر تأویل و تحلیل این آثار از بنیان ناسازمند است. اگر ذاتِ ثانویِ نوشتارِ تأویل با آرمانِ یگانگیِ نویسنده منافات نداشته باشد، پراکندگیِ متنِ تأویل­­ حاکی از غیاب ضمیری (conscience) است که نظم سخن و تدوین دانایی را نوآورانه بر ذمه می­‌گیرد. «منِ» غیاثی بیش از آن با علمِ عاریتیِ خود عجین است که در آن­ دخل و تصرف کند. انعکاس صورت خام این علم در متن بر ناتوانی «من» از تصاحب (appropriation) و ذهنی­ سازیِ (subjectivation) خِردی گواهی می­ دهد که دیگری در تعلیقِ «منِ» خویش بدان دست یافته است. تأویل­ های محمدتقی غیاثی­ تکیه­‌گاه خود را در خالیِ میانِ دو تعلیق می­‌جویند. مسئله بهره­‌گیری غیاثی از نگره­‌های فرانسوی برای تحلیل آثار ایرانی نیست. سخن از حضورِ کمابیش جسمانیِ «منِ» اوست در فرآیند وصل. ثقل این حضور نه تنها به متن وحدت نمی­‌بخشد، بل قوام آن را سست می­‌کند. میان آثار و نگره­‌ها پیوند اندامی (organique) وجود ندارد. یگانه عنصرِ رابط همان «من» است که در اوج وابستگی به سخنِ غیر یگانگیِ خود را فریاد می­ زند. باور به برتریِ «منِ» بی‌­سخن بر «مردمِ» خاموش خاصه زمانی ناسازمند جلوه می­‌کند که خرد اکتسابی «من» به عامیانگی می­گراید.