متن‌شناسی کتاب بهار دانش

کتاب بهار دانش اثر عنایت­الله کنبوه لاهوری (درگذشته 1028یا 1088)از آثار ادبیات فارسی در هند و ازجمله پرخواننده­ترین متون ادبی است که بیش از سیصد نسخة خطی و چندین شرح و فرهنگ از آن در دست است. کمتر کتابی تا این اندازه نسخة خطی دارد. این کتاب مهم تاکنون در ایران به شیوة منقّح تصحیح انتقادی نشده است. بهاردانش سرمشق نویسندگی منشیان و کتاب درسی مکتب­خانه­ها و فارسی آموزان هندی بوده و معرف سبک داستان­پردازی هندی داستان در داستان است. سبک نگارش بهار دانش متکلّف و مصنوع است و نویسنده در آن بیشتر به آرایش الفاظ و عبارات توجه داشته است. هدف اولیة نویسنده صنعتگری و آرایش­های کلامی است تا داستان­نویسی. بن­مایه­ها­ی قصّه­های بهار دانش متنّوع و تلفیقی از داستان­های ایرانی و هندی است. بهار دانش از کتابهای مکر زنان است که در ردیف آثار موجود در ادب فارسی قابل بررسی­های جامعه شناختی است. بهار دانش جز ارزش­های یادشده یکی از متون ادب عامّه نیز هست. متنی اندک متفاوت که زبان آن نسبت به دیگر آثار این حوزه متکلّف و دشوار است. این مقاله به متن پژوهی این متن ادبی مهم می­پردازد که سالیانی دراز زبان فارسی را به گروه عظیمی از علاقه­مندان هندی آموزش داده است. در خلال معرفی متن و ارزشهای ادبی و سبکی و ویژگی­های محتوایی و داستانی و بن‌مایه‌های کتاب معرفی می­شود.