مبانی اشراقی ابن‌ابی‌جمهور احسائی در تحلیل صفات الهی

author

Abstract:

حکمت اشراقی سهروردی، با توجه به قرابت اندیشة شیعی و اشراقی، همراه با شکوفایی اندیشة شیعی در تفکر علمای امامیه بسط و تداوم یافت. ابن‌ابی‌جمهور احسایی حکیم و متکلم برجستۀ شیعی قرن نهم هجری (متوفای ابتدای قرن دهم) و از نوادر علم کلام شیعی، در زمرۀ این علماست. وی در اثر ارزندۀ المجلی تلفیقی بی‌نظیر بین آرای کلامی و فلسفی ارائه می‌دهد. او در بسیاری از موارد آراء و مبانی اشراقی را برای توضیح و تبیین و یا تثبیت آراء و دیدگاه‌های کلامی و یا توسعه و تأسیس آراء و مبانی جامع و جدید کلامی خود به کار می‌گیرد. در بررسی مباحث توحیدی اثر ارزندۀ المجلی، می‌توان مبانی اشراقی وی را در تحلیل صفات الهی در ذیل چهار نظریۀ اشراقی ارائه کرد: 1. نظریۀ علم اشراقی را ابتدا به‌نحو «وجودی» و به طریقۀ «اشراق حضوری» و «احاطة تسلطیه» و درنهایت به‌نحو «اشراقی نوری» تحلیل و تأویل می‌کند. 2. صفت بصیر را براساس نظریۀ رؤیت (ابصار) اشراقی به ادراک شهودی و علم کشفی تأویل می‌کند. 3. «ارادۀ» واجب تعالی را نیز بر مبنای علم کشفی اشراقی تحلیل می‌کند. 4. درنهایت نظریۀ رب‌النوع‌های اشراقی را در تدبیر انواع موجودات طبیعی، جانشین نظریۀ شوق و عشق مشائی می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل وحیانی شرور با تکیه بر کرانه مندی صفات الهی

ازموضوعات کلامی مسئله شرور است. این پرسش که با وجود علم وقدرت ورحمت گسترده الهی چرا در عالم شرور راه یافته است پرسش این است که قرآن کریم چگونه مسئله شرور را تبیین کرده است ؟ این بحث مبتنی بر فرض وجودی بودن برخی شرورمانند درد وبیماری وفقرو وجودی بودن مبادی شرور مانند شیطان است که چگونه از خداوند متعال که خیر محض است، صادر شده است؟ حکما ومتکلمان در طول تاریخ در صدد پاسخ به آن برآمدند ولی آنچه در ...

full text

نقادی انتقادهای شیخ احمد احسائی به قوه خیال و مبانی آن در حکمت متعالیه

  قوه خیال و ادراکات آن از مهم‎ترین مسائل حکمت متعالیه می‎باشد که ملاصدرا بحث‎های زیادی را به آنها اختصاص داده است. برخی از نظریات او در این زمینه مانند فاعل‎بودن نفس در ادراکات حسی و خیالی و تجرد قوه خیال، بی‌سابقه بوده و اولین‏بار توسط صدرالمتألهین ارائه گشته است. شیخ احمد احسائی اشکالات و انتقادهای بسیاری را به دلایل و مبانی ملاصدرا در این زمینه وارد می‌داند و آنها را به چالش می‌کشد. این ان...

full text

تحلیل انتقادی از انحراف سلفیه در معناشناسی صفات الهی از منظر قرآن

«سلفیه» اصطلاحی نوظهور در تاریخ اندیشة اسلامی است که گروهی از اهل حدیث و پیروان احمدبن حنبل، ابن‌تیمیه و محمدبن عبدالوهاب برای خویش برگزیده‌اند. آنان در روش شناخت، نقل‌گرا و در فهم نقل، ظاهرگرا هستند. عقل را شایستة فهم مسائل الهی ندانسته‌اند و رسالت آن را تنها فهم درست سخنان سلف می‌دانند. بر مبنای هستی‌شناسی سلفیه، خدا موجودی آسمانی و نشسته بر عرش در آسمان هفتم است. صفات خبری زاید بر ذات همچون ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 17

pages  39- 60

publication date 2016-11-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023