قیدهای آغازین‌، عنصری از الگوی وصفی- روایی در شعرِ نیما

Authors

  • امیر حسین بهمنی دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی‌، دانشگاه مازندران‌، بابلسر، ایران
Abstract:

قید به سبب جایگاه لغزانش در جمله‌، کارکردهای گوناگونی دارد‌. در شعر سنتی‌، جایگاه قید در بیت‌، مقیّد به چارچوب تساوی مصراع‌ها و نظام قافیه است؛ اما جایگاه قید در شعر نو محدودیّت شعر سنّتی را ندارد‌. نیما شمار زیادی از اشعار نوی خود را با قید آغاز می‌کند و بیشترین کاربرد قیدهای آغازین اشعار نیما را سه قید‌ مکان، زمان و حالت‌ تشکیل می‌دهد‌. اینکه چرا نیما شعرهای خود را با قید آغاز می‌کند، پرسش این پژوهش را سامان می‌دهد‌. اگرچه در پاسخ به آن می‌توان انگیزه‌های متعددی را ذکر کرد‌، مثل فضاسازی‌، تمایل به نمایشی و دیداری نمودن شعر‌، حتی ضرورت وزن و قافیه‌، هدف اصلی نیما از کاربرد آگاهانه قیدهای آغازین تکمیل و تقویّت ساختار وصفی- روایی شعرش است؛ چنانکه در هنر تئاتر و سینما‌، حفظ وحدتِ زمان و مکان و توجه به حالت صحنه و بازیگران از اصول مهم دراماتیک محسوب می‌شود‌. از این رو‌، قیدهای آغازین‌، عنصری از الگوی وصفی- روایی شعر نیما را تشکیل می‌دهند‌. قید مکان 149 بار‌، قید زمان 82 و قید حالت 30 بار در آغاز اشعار نیما به کار رفته‌اند که قید مکان با 80/57 درصد‌، بیشترین بسامد را دارد و نشان می‌دهد: 1‌) ساختارهای قید مکان نسبت به سایر ساختارها از نظر معنایی و موسیقایی قابلیّت زیبایی‌آفرینی بیشتری دارند؛ 2‌) قید مکان در شکل‌گیری الگوی وصفی- روایی شعر نیما نقش کارسازتری دارد و نگرش رئالیسم اجتماعی او را بهتر تصویر می‌کند‌. قید زمان در آغاز اشعار نیما بر سه معنای عمده دلالت می‌کند: 1‌) سمبلیک 2‌) خاطراتی 3‌) تقویمی؛ و قید حالت را می‌توان در دو مفهوم کلّی جای داد‌: 1‌) دلهره و اضطراب 2‌) خلوت‌گزینی و انزوا‌.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

قیدهای آغازین ، عنصری از الگوی وصفی- روایی در شعرِ نیما

قید به سبب جایگاه لغزانش در جمله ، کارکردهای گوناگونی دارد . در شعر سنتی ، جایگاه قید در بیت ، مقیّد به چارچوب تساوی مصراع ها و نظام قافیه است؛ اما جایگاه قید در شعر نو محدودیّت شعر سنّتی را ندارد . نیما شمار زیادی از اشعار نوی خود را با قید آغاز می کند و بیشترین کاربرد قیدهای آغازین اشعار نیما را سه قید مکان، زمان و حالت تشکیل می دهد . اینکه چرا نیما شعرهای خود را با قید آغاز می کند، پرسش این پژو...

full text

تحلیل انتقادی نگاه نیما یوشیج به شعر کلاسیک در تبیین الگوی وصفی روایی ِ شعر نو

نیما یوشیج دیدگاه ادبی خود را بر رویکردی انتقادی به شعر کلاسیک بنیان نهاد و آرای او به صورت گسترده و گاه تناقض آمیز بر پیروانش و نسلهای بعدی نوگرایان تأثیر گذاشت . اکنون پس از گذشت نیم قرن از مرگ نیما، با توجه به ظهور نظریه های جدید و گسترش امکانات متنوّع نقد ادبی ، بازنگری دیدگاههای او و پیروانش ضروری می نماید. این مقاله بر آن است تا رویکردهای انتقادی نیما را نسبت به شعر کلاسیک در الگوی وصفی ...

full text

بررسی عناصر روایی در شعر «خانوادۀ سرباز» نیما

چکیده: شعر خانوادۀ سرباز روایتی شعرگونه است که در آن عناصر روایی چون زاویۀ دید، درون‌مایه، شخصیّت‌پردازی، فضا و پیرنگ که اساس و پایۀ هر روایت است، به کار گرفته شده است. وجود سه رکن آغاز، میانه و پایان بر اساس تعریف ارسطو از روایت و توالی آن‌ها روایتی منسجم با پیرنگی مناسب را پدید آورده است. نیما در عناصر روایی چون شخصیّت‌پردازی، صحنه‌پردازی و فضا گرایش خود را به رمانتیسم نشان می‌دهد؛ در مقابل تن...

full text

بازنگری نظریه ی وصفی روایی نیمایوشیج در مقایسه با شعر کلاسیک (مورد مطالعه غزلیات شمس مولوی)

مدل «وصفی ـ روایی» شعر، مهم­ترین نظریه­ی نیمایوشیج در تغییر شعر کلاسیک و ایجاد شعر نو است. در برآمد ارائه­‌ی این مدل، ادبیات معاصر از سنت به نوآوری و از وصف به روایت حرکت کرد. اما آنچه قابل تأمل می­‌نماید این است که نیما در آغاز راه بر مبنای این مدل، شعر کلاسیک به ویژه غزل را ذهنی تلقی کرد و اذعان داشت در غزل کلاسیک، روایتی وجود ندارد و آنچه هست قصه­‌گویی است؛ حال آنکه بازنگری نظریه­‌ی او در ار...

full text

بررسی عناصر روایی در شعر «خانوادۀ سرباز» نیما

چکیده: شعر خانوادۀ سرباز روایتی شعرگونه است که در آن عناصر روایی چون زاویۀ دید، درون مایه، شخصیّت پردازی، فضا و پیرنگ که اساس و پایۀ هر روایت است، به کار گرفته شده است. وجود سه رکن آغاز، میانه و پایان بر اساس تعریف ارسطو از روایت و توالی آن ها روایتی منسجم با پیرنگی مناسب را پدید آورده است. نیما در عناصر روایی چون شخصیّت پردازی، صحنه پردازی و فضا گرایش خود را به رمانتیسم نشان می دهد؛ در مقابل تنه...

full text

ساخت روایت در شعر نیما

روایت در ساده‌ترین مفهوم، داستانی است که در زمان روی می‌دهد و راوی کسی است که این داستان را نقل می‌کند. با این که حجم گسترده‌ای از اشعار نیما یوشیج روایتی از درد و رنج جامعه، عشق متعالی انسان به مردم و خاطرات کودکی و طبیعتی است که شاعر در آن زندگی کرده و تجربه آموخته اما به این جنبه از شعر او کمتر توجه شده است. اشعار روایت مدارانة نیما دارای دو ساخت سنتی و نو هستند. در ساخت سنتی گاه شاعر به شکل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 2

pages  33- 46

publication date 2016-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023