قلمرو عقل در عقلی‌سازی مکاشفات عرفانی

author

  • ملکی, محمد دانشگاه ادیان و مذاهب
Abstract:

چکیده: عقل و شهود، دو قوّه و یا دو راه رسیدن به حقایق در عالَم هستند که یکی اساس فلسفه، و دیگری اساس عرفان را شکل می‎دهد. حال، پرسش اینجاست که آیا می‎توان از مقوله شهود در فلسفه و یا از مقوله عقل، در عرفان بهره برد و آیا می‎توان مکاشفات را عقلی‎سازی کرد، و یا نه، عقل و شهود دو مقوله جدا از هم هستند که راهی در گسترۀ همدیگر ندارند. نگارنده بر این باور است که افزون‌بر اینکه، عقل و شهود در تبیین حقایق هستی لازم و ملزوم هم هستند، هر یک بدون دیگری در تفسیر و تبیین حقایق هستی و فراسوی آن کامل نخواهند بود. حال با توجه به این دیدگاه، این مقاله در پی آن است، با استناد به منابع فلسفی و عرفانی به «تبیین عقلی‌ مکاشفات عرفانی» بپردازد. ازاین‌رو، نخست اصل نظریه بیان می‌شود و سپس نمای کلی و چگونگی ارتباط «عقل و شهود» تبیین، و در ادامه موضوع اصلی این مقاله که «تبیین عقلی مکاشفات عرفانی» است، تفسیر و تحلیل خواهد شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی انواع مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی

مسأله‌ی کشف و شهود یکی از مسایلی است که عرفان‌های تمام ملل حول آن می‌چرخند. به‌طورکلی مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی را می‌توان به دو دسته‌ی کشف‌های صوری و کشف‌های معنوی تقسیم نمود و هر کدام از آن ها نیز انواعی دارد. این مکاشفات صوری و معنوی در برخی جهات با نظریه‌ی  و. ت. استیس (W. T. Stace) در مورد مکاشفات، قابل انطباق است. در این پژوهش نیز مکاشفات مثنوی معنوی بر حسب احوال آفاقی (صوری) و انفسی ...

full text

روش‌شناسی رفع تعارض میان مکاشفات عرفانی

مهم‌ترین ـ اگر نگوییم تنها ـ منبع معرفتی عرفان نظری، به عنوان نظامی هستی‌شناختی مکاشفات عرفانی است، که از نظر عرفا دریچه‌ای به سوی حقیقت هستی می‌گشاید و ما را مستقیماً با آن مواجه و یا یکی می‌سازد. یکی از دستاویزهای مهم مخالفان عرفان در نفی واقع‌نمایی معرفتی مکاشفات عرفانی، وجود اختلاف و ناسازگاری میان مضمون معرفتی این مکاشفات است که منجر به طرح دعاوی گوناگون و متعارض از سوی عرفا شده است (چالش د...

full text

راه های راستی آزمایی در مکاشفات عرفانی

عرفان نظری مکتبی در شناخت هستی است که منبع معرفتی و اصلی آن کشف و شهود است. وجود اختلاف و گاه تنافی و تعارض میان شهودهای عارفان، یکی از مهم ترین مسائلی است که اعتبار کشف و شهود را به عنوان منبعی معرفتی به چالش کشیده است. در این مقاله ضمن اذعان به اصل وجود اختلاف و تعارض میان مراتبی از کشف و شهود، مهم ترین میزان هایی که در آثار عرفا برای تمیز مکاشفات صحیح از سقیم، بیان شده است، معرفی و بررسی می ...

full text

قلمرو عقل در تشخیص مصادیق عدالت

سید محمد‌هاشم پورمولا* عبد العلی شکر** حسن عدالت و قبح ظلم از احکام عقل عملی است که به دلیل اشتمال بر حفظ نوع و مصالح عامه، از قضایای عقلایی نیز محسوب می‌شود. بین حکم عقل و حکم شرع ملازمه وجود دارد. معیار قضیه اولی بودن، آن است که با تصور دو طرف قضیه، حکم صادر ...

full text

معیار عقل در ارزیابی مکاشفات صوری

مکاشفۀ صوری حالتی روحی است که در مواجهه با حقایق و در ارتباط خیال متصل با خیال منفصل برای سالکِ عارف حاصل می شود. در بسیاری از موارد، این مکاشفات صادق و رحمانی اند، اما اگر پای وهم و هواهای نفسانی در میان باشد و شیطان عرصه را برای تمثلات خود مناسب ببیند، موهومات را حقایقی انکارناپذیر می نمایاند. عارف برای تشخیص مکاشفات شیطانی از رحمانی به ناچار باید بعد از مفارقت از چنین مکاشفاتی و در مقام تحلیل...

full text

بررسی انواع مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی

مسأله ی کشف و شهود یکی از مسایلی است که عرفان های تمام ملل حول آن می چرخند. به طورکلی مکاشفات عرفانی در مثنوی معنوی را می توان به دو دسته ی کشف های صوری و کشف های معنوی تقسیم نمود و هر کدام از آن ها نیز انواعی دارد. این مکاشفات صوری و معنوی در برخی جهات با نظریه ی  و. ت. استیس (w. t. stace) در مورد مکاشفات، قابل انطباق است. در این پژوهش نیز مکاشفات مثنوی معنوی بر حسب احوال آفاقی (صوری) و انفسی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 0  issue 20

pages  167- 188

publication date 2019-07

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023