قلمرو بیابانهای اقلیم شناسی ایران

Authors

  • محمد خسروشاهی استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
Abstract:

بسیاری از دانشمندان اقلیم­شناس برای مشخص کردن مناطق بیابانی از بین عناصر اقلیمی، دما و میزان بارندگی را به کار گرفته­اند که در این زمینة به دلیل تفرق و تفاوت دامنه اعداد پیشنهادی برای تعیین بیابانهای جهان اختلاف‌نظرهای فراوانی وجود دارد. در این مقاله برای تفکیک مناطق بیابانی ایران، عناصری از داده­های نیواری انتخاب شده است که بطور متعارف در بیان ویژگیهای اقلیم‌های بیابانی از آنها بیشتر یاد می­شود. این شاخص­ها شامل: میزان بارندگی، ضریب تغییرپذیری بارندگی، ضریب تمرکز فصلی و ماهانه بارش، ضریب بی نظمی بارش، شدت میانگین باران روزانه، میزان دما و تبخیر است که به تفکیک برای کلیه ایستگاههای مورد مطالعه در استانهای منتخب محاسبه شد. پس از محاسبه کمی عناصر یادشده، لایه­های مطالعاتی مورد نیاز در محیط GIS برای کلیه استانهای مورد مطالعه تهیه و رقومی شد. کنترل مناطق تعیین شده با نقشه توپوگرافی در آزمایشگاه و صحرا برای بررسی صحت و سقم مناطق تفکیک شده ازجمله امور تکمیلی دیگری بود که بصورت استانی و ستادی انجام شد. با تلفیق لایه­های اطلاعاتی مختلف، نواری انتقالی بوجود آمد که حد داخلی آن واجد ویژگیهای بیابان و حد خارجی آن­را مناطق غیربیابانی تشکیل داد. ناحیه انتقالی که ویژگیهای هر دو منطقه را در بر داشت بنام منطقه گذر از بیابان به غیر بیابان (نیمه بیابان) نام­گذاری شد. با تعیین سیستم مختصات کشوری و زمین مرجعی و انتخاب نقاط کنترل و راهنما در نقشه­های استانی و پیدا کردن مختصات آن نقاط در نقشه سراسری ایران، هر یک از نقشه­های استانی مربوطه در محل جغرافیایی خود قرار گرفت و نقشه قلمرو بیابانهای اقلیم شناسی ایران تهیه و ترسیم شد. به استناد نقشه تهیه شده 700991 کیلومتر مربع معادل 5/42 درصد از مساحت ایران را بیابانهای اقلیم­شناسی در بر می­گیرند.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه قلمرو بیابانهای اقلیم شناسی و زمین ساختی ایران

در این مقاله قلمرو بیابانهای ایران از جنبه اقلیمی و زمین­شناسی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شده­اند. محدوده بیابانهای زمین­شناسی، با عنایت به ویژگی سازندهای زمین­شناسی شور و تبخیری که در ایجاد و توسعه آنها مؤثر بوده اند، بصورت نقشه­های رقومی تعیین شده است. برای تفکیک قلمرو بیابانهای اقلیمی ایران، عناصری از داده­های نیواری شامل: میزان بارندگی، ضریب تغییرپذیری بارندگی، ضریب بی­نظمی با...

full text

مقایسه قلمرو بیابانهای اقلیم‌شناسی و زمین‌ساختی ایران

در این مقاله قلمرو بیابانهای ایران از جنبه اقلیمی و زمین­شناسی مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شده­اند. محدوده بیابانهای زمین­شناسی، با عنایت به ویژگی سازندهای زمین­شناسی شور و تبخیری که در ایجاد و توسعه آنها مؤثر بوده‌اند، بصورت نقشه­های رقومی تعیین شده است. برای تفکیک قلمرو بیابانهای اقلیمی ایران، عناصری از داده­های نیواری شامل: میزان بارندگی، ضریب تغییرپذیری بارندگی، ضریب بی­نظمی با...

full text

تعیین قلمرو بیابانهای ایران از جنبه عوامل محیط طبیعی

تا کنون آمارهای متفاوتی از سطح بیابانهای دنیا و ایران به وسیله افراد و سازمانهای مختلف ارایه شده است. دلیل عمده وجود آمار و ارقام متفاوت از عرصه بیابانها، اختلاف عقیده صاحب نظران و دست اندکاران در ارایه تعریفی جامع از بیابان و عوامل موثر در تشکیل آن است. در این مقاله عوامل محیط طبیعی از جمله اقلیم، پوشش گیاهی، ژئومرفولوژی، خاک، زمین شناسی و هیدرولوژی که اثر مشترک آنها به صورت مستقیم یا غیر مستق...

full text

بررسی عوامل زمین شناختی موثر در تشکیل بیابانهای استان بوشهر و تعیین قلمرو آن

استان بوشهر با واقع شدن در بخش جنوبی ایالت زمین ساختی- رسوبی زاگرس، از نهشته های با سنگ شناسی رسوبی از نوع تبخیری و تخریبی تشکیل شده است. با توجه به اهمیت سازندهای چینه شناسی در بیابان زائی و شناسایی مناطق بیابانی، با استفاده از نقشه های زمین شناسی 1:250000 ، 1:100000  و 1:1000000 سازمان زمین شناسی کشور و شرکت ملی نفت ایران، و با مطالعه دقیق سنگ شناسی و چینه شناسی حوضه های آبخیز استان و نیز آبر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 1

pages  96- 113

publication date 2009-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023