فوائد «تخصیص بالذکر» در قرآن

در میان آیات کریمه قرآن آیاتی وجود دارد که خداوند متعال از امر خاصی به طور ویژه یاد کرده، یا بر عبارتی که ظاهراً افاده عموم می­نماید با ذکر واژه یا اصطلاحی خاص، تخصیص می­زند که در اصطلاح مفسران به آن «تخصیص بالذکر» می­گویند. پژوهش پیش­رو که به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته به دنبال پاسخ این پرسش است که مراد از تخصیص بالذکر در قرآن چیست و خداوند متعال از انجام این عمل چه اهدافی را دنبال می­نماید؟ با سیری در تفاسیر گوناگون از مفسران بزرگ و شهیر، به جستجوی برخی از فوائد تخصیص بالذکر در میان آیات پرداخته و این نتیجه حاصل شد که هرجا خداوند حکیم از چیز خاصی یاد نموده، بی­هدف نیست بلکه بنا بر دلیل خاصی بوده که عقل سلیم با کمی تأمل آن را در می­یابد؛ از قبیل تشریف و تعظیم، دفع توهم نسبت به آن موضوع، حصر و اختصاص، مناسبت سیاق، مناسبت لفظ با معنا، مناسبت با احوال مشرکان و... و این قطره­ای است از دریای وسیع بلاغت و بدایع قرآن مجید.