فلسفۀ سیاسی و مسئلۀ دولت عقلانی

author

  • علی اردستانی استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه سمنان
Abstract:

برای تأسیس یک دولت به مفهوم حقیقی آن چه باید کرد؟ ادبیات علم سیاست مملو و آکنده از راه‌حل­ها و فرمول­های ساده و پیچیدۀ اقتصادی، جامعه‌شناختی، سیاسی، فرهنگی و جز آن است. اگرچه نمی‌توان منکر اهمیت این نظریه­ها شد، واقعیت این است که کاربست آنها در بسیاری از کشورها در بهترین حالت به جوامعی ناهمگون و فاقد انسجام انجامیده است. درحالی‌که می‌توان بر حسب رشته­های مختلف علمی این امر را توضیح داد، از منظر مقالۀ حاضر دلیل آن را باید در فقدان یک سنت فکری عقلانی مدون و منسجم جست­وجو کرد. بدون وجود یک سنت عقلی منسجم و ریشه­دار، نمی‌توان انتظار داشت یک دولت مدرن واقعی شکل گیرد. در صورت نیاز به تأسیس چنین دولتی، فلسفۀ سیاسی به‌عنوان نخستین تلاش فکری انسان برای عقلانی‌سازی سیاست هنوز می‌تواند مورد توجه باشد. مقالۀ حاضر می­کوشد با تمرکز بر فلسفۀ سیاسی و کندوکاو در چیستی و ماهیت آن، توجه خوانندگان را به امکانات بالقوۀ این مکتب فکری برای تأسیس یک دولت مدرن عقلانی جلب کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی متن گرایانۀ فلسفۀ سیاسی افلاطون

 افلاطون، بنیانگذار «فلسفة سیاسی»، بهترین نمونة تلاش یک نظریه‌پرداز در شناخت بی‌نظمی‌های اجتماعی و ارائة راه حل برای آن است. محکوم شدن سقراط برای افلاطون، نشانة وضعیت «بحرانی» آتن است که باید به آن توجه و دقت شود و راه حلی برای آن ارائه کرد. تمام تلاش افلاطون، به‌ویژه در «جمهور»، برای خروج از این بحران است. اما راه حل افلاطون، گویی که «اعجازی» در دورة مدرن رخ داده باشد، متفاوت از همة متفکران عص...

full text

شریعت در فلسفۀ سیاسی ابن‌ رشد

چکیده مدینۀ فارابی بر انطباق فلسفه و دین استوار است و بخش عملی دین همان است که کلیاتش در فلسفۀ عملی بیان شده است. مدینۀ ابن ‌سینا نیز مدینه‌ای است واقعی که به شریعت پیامبر (ص) تکیه دارد. حال مدینۀ ابن‌ رشد چه ویژگی‌ای دارد؟ بر چه استوار است و در آن شرع چه جای‌گاهی دارد؟ در واقع، اگر اساس مدینۀ فارابی بر تقارن است و اساس مدینۀ ابن‌ سینا بر شریعت، مدینۀ ابن‌ رشد بر چه اساس و بنیادی شکل گرفته است...

full text

از عقلانیت دولت تا دولت عقلانی: مبانی عقلانیت دولت در اندیشه سیاسی مدرن از هابز تا هگل

از زمانی که هابز لویتان را نوشت تا زمانی که هگل نشان داد که لویتان چیزی جز اراده مشترک شهروندان نمی تواند باشد اندیشه سیاسی راه درازی را طی کرد که موضوع چونی و چرایی دولت نیروی محرک اصلی آن بود. در تمام طول این تحول تاریخی در قلمرو اندیشه پرسش اصلی فلسفه سیاسی این بود که دولت چیست چرا وجود دارد به چه صورت آمده است ، چرا باید از آن اطاعت کرد و چگونه باید آن را سامان داد؟ مسئله قدرت دولت و حقوق م...

15 صفحه اول

مسئلۀ ترس از موقعیت سیاسی در دانشگاه

مقالۀ حاضر به مسئلۀ تجربۀ ترس از رویارویی با موقعیت سیاسی در دانشگاه می‌پردازد. دانشگاه ایرانی از ابتدای تأسیس خود تا به امروز همواره با موقعیت و گفتمان سیاسی حاکم درگیر بوده است. در پژوهش‌هایی که پیرامون این مسئله انجام شده است بیشتر رویکرد تاریخی در نظر گرفته شده و تاکنون بررسی عمیق و کیفی مناسبی در این زمینه در دوران معاصر صورت نگرفته است. به‌این‌ترتیب، بررسی موقعیت سیاسی در دانشگاه با مقتضی...

full text

شبکه‌های مجازی، گزینش عقلانی و مشارکت سیاسی آنلاین

مشارکت در همۀ ابعاد آن، به‌ویژه مشارکت سیاسی بارزترین نمود توسعة مدنی و سیاسی در جوامع معاصر تلقی می‌شود. از این منظر، شناسایی فرایندهای مشارکت و زمینه‌های تسهیل‌کنندة آن برای نیل به توسعه امری گزیرناپذیر است. رشد رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، به تقویت انواع جدیدی از شبکه‌های ارتباطاتی و اشکال جدیدی از مشارکت منجر شده است که این مطالعه در پی شناسایی و واکاوی آن‌هاست. به عبا...

full text

بررسی پیامدهای اجتماعی و فرهنگ‌ساز مدیریت‌گرایی نهاد دولت در رهگذر فلسفۀ دولت دینی

در اواخر سدۀ بیستم دولت‌ها برای حل مشکلات مختلفی که با آنها روبه‌رو بودند، به سبک جدیدی از مدیریت دولتی روی آوردند که با عناوینی مانند مدیریت‌گرایی و مدیریت دولتی نوین شهرت یافت. اما زمان زیادی نگذشت که انتقادها به این روش مدیریت دولتی نیز وارد شد و مشخص شد که سبک مدیریت دولتی مبتنی بر فلسفۀ اقتصادی بازارمحور و شیوه‌های مورد استفاده در بخش خصوصی، نه‌تنها ادعاهای اولیه خود را برآورده نمی‌کند و ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 46  issue 2

pages  287- 301

publication date 2016-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023