فعالیت ضد قارچی ساپونین استخراج شده از خیار دریایی خلیج فارس گونه Stichopus hermanni

خیار­های دریایی از موجودات شاخه خارپوستان هستند که متابولیت­ های زیست فعال از جمله ساپونین با طیفی از خواص ضد میکروبی از آن­ ها استخراج شده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی خواص ضد قارچی ساپونین استخراج شده از خیار دریایی خلیج فارس گونه Stichopus hermanni نسبت به سویه قارچ Aspergillus fumigatus  و مخمر Candida albicans می باشد. پس از عصاره­ گیری از خیار دریایی با اتانول، ساپونین از عصاره تغلیظ شده و از طریق کروماتوگرافی ستونی با بکارگیری حلال­های مختلف جداسازی شد. برای شناسایی ساپونین از کروماتوگرافی لایه نازک و کروماتوگرافی لایه نازک با کارایی بالا استفاده گردید. برای بررسی خواص ضد قارچی ساپونین در سویه­ های قارچ و مخمر، از روش ریز رقیق­ سازی محیط کشت به­ منظور تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی استفاده شد. دو دسته ساپونین استروئیدی و ساپونین گلیکوزیدی-استروئیدی در فرکشن­ های استخراج ­شده با کروماتوگرافی لایه ­نازک شناسایی شد. ساپونین استروئیدی در غلظت 200 میکرو­گرم بر میلی­ لیتر رشد قارچ و در غلظت 400 میکروگرم بر میلی­ لیتر رشد مخمر را مهار نمود و در غلظت 400 میکروگرم بر میلی­ لیتر در قارچ خاصیت کشندگی داشت. برای ساپونین گلیکوزیدی-استروئیدی، حداقل غلظت مهار­کنندگی در قارچ برابر با 30 میکروگرم بر میلی­ لیتر و در مخمر برابر با 100 میکروگرم بر میلی­ لیتر بود در حالی که حداقل غلظت کشندگی در قارچ برابر با 100 میکروگرم بر میلی­لیتر و در مخمر برابر با 400 میکروگرم بر میلی­ لیتر به­ دست آمد. خیار دریایی S. hermanni دارای متابولیت­ های زیست فعال قابل استخراج با خواص ضد قارچی می­ باشد و تحقیقات جامع برای بررسی امکان استفاده از آن به­ عنوان یک منبع غنی جهت سنتز ترکیبات دارویی پیشنهاد می­ گردد.