فردید و هرمنوتیکِ عرفانی – انتقادیِ غرب

سید احمد فردید (1289-1373) با تلفیقی که از فلسفه هرمنوتیکی هایدگر و عرفان ابن عربی به دست داده است نماینده یکی از رویکردهای معاصر در مواجهه انتقادی با غرب است.وی با اتکاء به کاوش‌های اتیمولوژیک(etymological studies)  و بهره‌ گیری از آراء عرفای اسلامی به ویژه عرفان نظری محیی الدین ابن عربی،رویکرد اشراقی کربن و خوانشی خاص از فلسفه هایدگر و قرائتی خاص از متون و اصطلاحات فلسفه و کلام اسلامی و تفاسیر شعر شاعرانی چون جامی به مقولات و مفاهیمی خاص برای صورتبندی مفهومی مواجهه « ما» و « غرب » دست یافته است . برای فردید، «غرب» نه یک مفهوم جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی یا حتی فرهنگی بلکه به تبعیت از هایدگر، ماهیت غرب، متافیزیک است . متافیزیک تلقی و تفسیر خاصی از وجود فی­نفسه و نحوه رویارویی خاصی با هستی یعنی نوع خاصی از اونتولوژی است. به همین دلیل برای فردید، به تبعیت از هایدگر، غرب و به همان سان شرق، مفاهیم انتولوژیک(Ontologic) هستند. غرب و شرق عبارتند از دوگونه اونتولوژی و دوگونه فهم از وجود فی­نفسه که خودشان را در دو سنت و تاریخ گوناگون، دو فرهنگ و تمدن مختلف و در دو گونه نظام اجتماعی متفاوت آشکار می‌سازند.  این نوشتار می کوشد تا به تحلیل مبانی و لوازم این مواجهه و دستاوردهای آن برای اندیشه ایران معاصر بپردازد .