فرا‌تحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مسئلۀ فرار مغزها در ایران

Authors

ایمان عرفان منش دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تهران (نویسندۀ مسئول)

محمد توکل استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

Abstract:

‌فرار مغزها را می‌توان به‌منزلۀ نوعی پدیده یا مسئلۀ اجتماعی تعریف کرد که در واقعیت روند توسعۀ ملّی کشورهای در حال توسعه تبعات منفی و در شرایطی پیامدهای مطلوبی دارد. اصولاً جامعۀ ایران برای دست‌یابی به الگویی از پیشرفت، نیازمند تعلیم، پرورش و به‌کارگیری نیروی متخصص در جنبه‌های متعدد توسعه است و تقویت استعدادهای داخلی و کاستن از خلأهای فکری و مادی از ضرورت‌های آن محسوب می‌شود. از‌این‌رو، شناسایی زمینه‌ها، دلایل و پیامدهای پدیدۀ فرار مغزها نیازمند تبیین و تدقیق مضاعف است. تا کنون پژوهش‌های گوناگونی دربارۀ مهاجرت نخبگان ایرانی انجام شده است. این مقاله با استفاده از روش فرا‌تحلیل کیفی، 45 مورد از مقالات علمی تولید‌شده در ایران از سال 1380 (جست‌و‌جوشده در چهار پایگاه داده‌های علمی) را بررسی توصیفی و همچنین ارزیابی (در ابعاد سؤالات، فرضیات، اهداف و نتایج) کرده است. به نظر می‌رسد که ضرورت و کاربرد این فرا‌تحلیل می‌تواند در رصد مشکلات اجتماع علمی کشور و مضافاً سیاستگذاری‌های علمی مقتضی در ابعاد تقنینی و اجرایی مؤثر باشد. در انتها نیز جمع‌بندی و تحلیل جامعه‌شناسانه از فرار مغزهای ایرانی و راهکارهای کاستن از آن ارائه شده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

فرا تحلیل کیفی مقالات علمی ناظر بر مسئلۀ فرار مغزها در ایران

فرار مغزها را می توان به منزلۀ نوعی پدیده یا مسئلۀ اجتماعی تعریف کرد که در واقعیت روند توسعۀ ملّی کشورهای در حال توسعه تبعات منفی و در شرایطی پیامدهای مطلوبی دارد. اصولاً جامعۀ ایران برای دست یابی به الگویی از پیشرفت، نیازمند تعلیم، پرورش و به کارگیری نیروی متخصص در جنبه های متعدد توسعه است و تقویت استعدادهای داخلی و کاستن از خلأهای فکری و مادی از ضرورت های آن محسوب می شود. از این رو، شناسایی زمی...

full text

فراتحلیل کیفی پژوهش‎های علمی ناظر بر مسئلۀ حکمرانی در ایران

یکی از دلایل ناکامی در مسیر توسعه، نداشتن الگوی ملی و بومی برای حکمرانی متناسب با ارزش‌های اجتماعی و سازگار با شرایط فرهنگی و تاریخی ایران است. این مقاله با روش فراتحلیل به بررسی پژوهشهای حوزۀ حکمرانی پرداخته و صورت‎بندی منظمی از آنها ارائه میدهد. 68 مقاله و گزارش در زمینۀ حکمرانی با جست‎وجو در چهار پایگاه دادۀ علمی کشور در بازۀ زمانی سال 1382 تا 1394 و در دو بخش «یافته‎های توصیفی فراتحلیل» و...

full text

فرار مغزها (راهکارها)

این مقاله قسمت سوم از موضوع پدیده فرار مغزهاست که در آن به ارائه راهکارهای کاهش این پدیده پرداخته شده است. در مقاله اول به تاریخچه این پدیده پرداخته¬] 1 ¬ [و تقسیم بندی پدیده فرار مغزها بر اساس دوران تاریخی آن به سه دوره قبل از انقلاب (پادشاهی)، دوران انقلاب و بحران و دوران تثبیت و آرامش نسبی تقسیم شد و آمار مهاجرت در هر یک از این دوره ها مورد بررسی قرار گرفت. درمقاله دوم] 2 [ نظریات صاحبنظران ...

full text

فرار پنهانی مغزها: تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فرار مغزها

شرایط نابرابر میان کشورها باعث شده است که سیل متخصصان از کشورهای در حال توسعه به کشورهای پیشرفته سرازیر شود. ایران طی دو دهه گذشته به جرگه کشورهایی پیوسته است که بیشترین شمار مهاجران تحصیل کرده، از جمله مدرسان دانشگاهی و متخصصان، را به خارج از کشور گسیل می‌دارند، در حالی که باید کشور از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده سود برده و روند رشد و توسعه فناورانه را تسریع بخشد. ضمن اشاره به سودمندی‌های مهاجر...

full text