فراتحلیل: تأثیر افزودن مکمل کتان بر عملکرد و ترکیب اسید‌های چرب بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس بره‌های پرواری

سابقه و هدف: مطالعات نشان می‌دهد که افزودن دانه‌های روغنی به خوراک نشخوارکنندگان می‌تواتد ترکیب اسیدهای چرب در محصولات دامی را تحت تأثیر قرار دهد. بیش از 70 درصد روغن کتان از اسیدهای چرب غیر اشباع تشکیل شده که در این میان 50 درصد آن اسید آلفا لینولنیک است با این حال، بازده انتقال اسید آلفا لینولنیک به دئودنوم، وابسته به مقدار اسید آلفا لینولنیکی است که بتواند در مقابل فرآیند بیوهیدروژناسیون شکمبه محافظت شود. اکستروده کردن دانه‌های کتان باعث می‌شود اسیدهای چرب غیر اشباع در مقابل فرآیند بیوهیدروژناسیون شکمبه محافظت شوند، اما نتایج به‌دست آمده از تأثیر اکستروده کردن بر قابلیت تجزیه دانه‌ کتان در شکمبه نیز، با یکدیگر هم‌خوانی ندارد. ترکیب نتایج حاصل از مطالعات انجام ‌شده در رابطه با افزودن مکمل کتان به خوراک بره‌های پرواری به‌صورت فراتحلیل، امکان دستیابی به برآورد دقیق و معتبرتری را فراهم می‌سازد. مواد و روش‌ها: پس از جستجو و جمع‌آوری مقالات، در نهایت 12 مقاله مناسب به‌منظور ورود به مرحله فراتحلیل انتخاب شد و داده‌های مورد نیاز در رابطه با فراسنجه‌های غلظت اسیدهای چرب امگا 3، امگا 6، اسید لینولئیک کونژوگه در بافت عضلانی و چربی، میانگین افزایش وزن روزانه، مصرف خوراک و وزن لاشه تازه استخراج و خلاصه گردید. جهت انجام فراتحلیل از نرم‌افزار Comprehensive Meta-Analysis (CMA) نسخه 3 استفاده شد. با توجه به ماهیت پیوسته داده‌ها از تفاوت میانگین استاندارد شده و شاخص Hedges’s g برای محاسبه اندازه اثر استفاده شد. از هر دو مدل اثرات ثابت و تصادفی برای ترکیب اندازه اثر استفاده شد. برای بررسی میزان سوگیری انتشار از نمودار قیفی و آزمون‌های آماری استفاده شد. نتایج به‌صورت نمودار درختی در برگیرنده اطلاعات اصلی شامل اندازه اثر، خطای استاندارد و فاصاله اطمینان 95 درصد به‌صورت کلی و نیز به تفکیک نوع مکمل استفاده شده در هر مطالعه ارائه شد. یافته‌ها: تأثیر افزودن مکمل کتان بر میانگین افزایش وزن روزانه (3/0+ و 05/0P˂) و وزن لاشه تازه (05/0+ و 01/0P˂) مثبت بود. افزودن مکمل کتان تأثیر معنی‌داری بر مصرف خوراک نداشت. قرار گرفتن مقدار I2 برای اندازه اثر میانگین افزایش وزن روزانه و وزن لاشه تازه بین 50 تا 75 درصد نشان‌دهنده وجود ناهمگنی متوسط بود. افزودن مکمل کتان بر مقدار اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 در بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس به‌ترتیب تأثیر مثبت (3/1+ و 01/0P˂) و منفی (75/0- و 01/0P˂) داشت. افزودن مکمل کتان تأثیر معنی‌داری بر مقدار اسید لینولئیک کونژوگه بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس نداشت . مقایسه اندازه اثر هر یک از مکمل‌ها با اندازه اثر کلی برای مقدار اسیدهای چرب امگا 3 (3/1+) و امگا 6 (75/0-) نشان داد که افزودن روغن کتان بیشترین تأثیر را به‌ترتیب برای مقدار اسیدهای چرب امگا 3، 9/1+ و امگا 6، 87/1- بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس داشت. مقادیر I2 برای اندازه اثر مقدار اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 به‌ترتیب حاکی از وجود ناهمگنی کم و بالا بود. نتیجه‌گیری: افزودن مکمل کتان در جیره بره‌های پرواری، افزایش میانگین وزن روزانه، افزایش وزن لاشه تازه و افزایش مقدار اسیدهای چرب امگا 3 در بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس را به دنبال دارد. در عین حال استفاده از مکمل کتان می‌تواند مقدار اسیدهای چرب امگا 6 در بافت چربی زیر جلدی و عضله لانگ ایسموس را کاهش دهد.