غلظت باقیمانده آرسنیک در جمعیت ایرانی و عوارض سلامتی ناشی از آن: یک مرور سیستماتیک

مقدمه: مواجهه با آرسنیک سبب طیف وسیعی از پیامدهای سلامتی می­شود. گسترش به کارگیری آرسنیک در صنعت، شرایط ورود این آلاینده به محیط را بیش از پیش مهیا نموده است. با این حال اطلاعات جامعی از وضعیت مواجهه با آرسنیک در کشور در دسترس نیست. لذا سعی گردید تا از طریق مرور سیستماتیک مستندات موجود، تصویر جامعی از متوسط غلظت باقیمانده آرسنیک در بدن و عوارض سلامتی ناشی از آن در جمعیت ایرانی فراهم گردد. روش‌ها: بانک­های اطلاعاتی IranMedex، Magiran، SID، ­PubMed، Scopus، Science-Direct، Cochrane  و Google Scholar جستجو شدند. مطالعاتی که به اندازه­گیری غلظت آرسنیک در نمونه­­های بیولوژیک انسانی و یا عوارض مواجهه با آرسنیک در جمعیت­های ایرانی پرداخته بودند، پس از ارزیابی کیفیت، وارد مطالعه شده و اطلاعات آن­ها (جمعیت تحت بررسی، مکان، نمونه مورد بررسی، مقدار باقیمانده آرسنیک، منبع مواجهه و عوارض سلامتی) استخراج گردید. نتا‌یج: هجده مطالعه واجد شرایط ورود بودند. غلظت آرسنیک در بدن کودکان خیابانی، ساکنین برخی روستاهای اصفهان، خراسان، کردستان و برخی ماهی­گیران بنادر خلیج فارس، بیش از حد مجاز بود. شکل غالب مسمومیت با آرسنیک در کشور، مسمومیت مزمن بود و علایم آن شامل کراتوزیس، هایپرپیگمانتاسیون، خطوط سفیدرنگ روی ناخن و ناهنجاری­های کروموزومی بود. شایع­ترین دلایل مسمومیت مزمن شامل مواجهه­ مزمن با آب، خاک، مواد غذایی و هوای آلوده بود. بحث و نتیجه‌گیری: غلظت آرسنیک بدن در برخی مناطق بیش از حد مجاز است. این امر بیانگر آلودگی محیط با آرسنیک است. در راستای فائق آمدن بر این معضل بهداشتی، بهبود وضعیت بهداشت محیط، پایش سطح آرسنیک جمعیت­های در معرض خطر و انجام مداخلات بهداشتی به ­موقع پیشنهاد می­گردد.