عوامل پیش‌بینی‌کننده رفتار مسواک زدن بر‌پایه سه سازه محوری انگیزاننده رفتار در دانش‌آموزان دختر مدرسه‌های ابتدایی

چکیده مقدمه: با وجود بهبود کلی سلامت دندان کودکان در دهه های اخیر، مشکلات دندانی شیوع بالایی در این دوران دارد. سه سازه محوری منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده، انگیزندگان بنیادی رفتار هستند زیرا به افراد کمک می‌کنند تا از راه تمرکز بر منافع رفتار، آموزش چگونگی چیره شدن بر موانع و ایجاد میزان بالای خودکارآمدی، تاریخچه مثبتی از رفتار برای آینده را شکل دهند. هدف: تعیین قدرت پیش‌بینی سه سازه محوری منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده در رفتار بهداشتی مسواک زدن دانش‌آموزان دختر مدارس ابتدایی شهر رشت مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی بر 265 دانش‌آموز دختر پایه چهارم مدارس دولتی شهر رشت از بیست و دو مدرسه (نمونه‌گیری سیستماتیک) با انتخاب حدود دوازده دانش‌آموز در هر مدرسه (نمونه‌گیری تصادفی ساده) در سال 1391 انجام شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای حاوی اطلاعات دموگرافی، منافع، موانع، خودکارآمدی درک شده و سنجش عملکرد بود. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های مجذور کا، من ویتنی و رگرسیون لوجستیک استفاده شد. نتایج: 4/17% دانش‌آموزان دست‌کم دوبار در روز مسواک می‌زدند. نتایج رگرسیون لجستیک نشان‌دهنده قدرت پیش‌بینی‌کنندگی قوی متغیرهای موانع درک شده )024/0P=،79/2-07/1= CI95%،73/1(OR= و سطح تحصیلات مادر)014/0P=،0/20-41/1= CI95%،31/5(OR= در مسواک‌زدن کمینه دو بار در روز بود. متغیرهای معنی‌دار در آزمون من ویتنی، موانع، خودکارآمدی درک شده و در آزمون مجذورکا، میزان تحصیلات مادر بوده‌اند (0001/0P<). بین مسواک زدن کمینه دوبار در روز باخستگی، تنبلی و بی‌حوصلگی ارتباطات معنی‌دار آماری وجود داشت(0001/0>P). نتیجه‌گیری: تمرکز روی چیرگی بر موانع بویژه سه مانع نامبرده در مداخله‌های آموزشی ارتقای رفتار مسواک زدن برای این گروه سنی، همچنین، ارتقای سطح تحصیلات مادران و برنامه‌ریزی های آموزشی برای آنان در این عرصه پیشنهاد می‌شود. اگر چه میان خودکارآمدی درک شده و مسواک زدن منظم،اختلاف معنی دار آماری وجود داشت، این سازه دارای قدرت پیش‌بینی‌ رفتار نبود. یافته فوق می‌تواند مورد پشتیبانی نظریه رشد شناختی پیاژه باشد که بر اساس آن در دوره عملیات عینی هنوز فهم مسایل انتزاعی برای کودکان دشوار است.