عوامل مؤثّر بر تأخیر ازدواج دختران در شهرستان‌های ایران

سنّ ازدواج دختران به‌طور قابل‌توجّهی در ایران طیّ سه دهه‌ گذشته افزایش‌ یافته است. از منظر اجتماعی- جمعیتی تأخیر در ازدواج و تغییر الگوهای زناشویی پیامدها و الزامات سیاستی بسیاری دارد. تأخیر در ازدواج دختران طول دوره‌ی فرزندآوری و نیز طول نسل‌های بعد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هدف این مقاله، بررسی و تبیین تأخیر در ازدواج دختران در بستر توسعه‌ی اقتصادی اجتماعی و تغییرات موقعیت زنان در شهرستان‌های ایران است. روش تحقیق تحلیل ثانویه‌ی داده-های سرشماری 1395 برای 428 شهرستان کشور می‌باشد. نتایج نشان داد که در حدود 10 درصد شهرستان‌های مورد بررسی نسبت تجرّد دختران 29-25 ساله بیش‌تر از 30 درصد است. بر پایه‌ی نتایج بررسی، الگوی جغرافیایی و فرهنگی خاصّی در تأخیر ازدواج دختران در ایران وجود دارد. تجربه‌ تأخیر در ازدواج دختران در شهرستان‌های غربی کشور بیش‌تر از سایر مناطق ایران است. نتایج تحلیل‌های چندمتغیّره نشان داد که نسبت تجرّد مردان، عدم تعادل در بازار ازدواج، استقلال زنان، میزان بیکاری مردان و درجه‌ی توسعه‌یافتگی شهرستان‌ها به‌ترتیب بیش‌ترین تأثیر را در تبیین تأخیر در ازدواج دختران دارند. بنابراین، کاهش نابرابری توسعه‌ای و بهبود وضعیّت اشتغال مردان می‌تواند در کاهش تأخیر ازدواج دختران مؤثّر افتد.