عوامل تعیین‌کنندۀ هزینه‌های فقرزای سلامت در خانوارهای ایرانی

سلامت، ارزشمندترین دارایی مادی بشری و بخش سلامت یکی از محوری­ترین بخش­های هر جامعه­ای است. براساس یکی از رویکردهای عدالت در بخش سلامت، عدالت زمانی اتفاق می‌افتد که عوامل اجتماعی−اقتصادی افراد باعث مواجهه آنها با هزینه­های فقرزا نشود. در این مقاله، با استفاده از حجم بزرگ داده­های بین سال‌های 1386 تا 1390، تأثیر عوامل تعیین­کننده در خانوارها بر احتمال مواجهه آنها با هزینه­های فقرزای سلامت با استفاده از تکنیک لاجیت و نرم‌افزار STATA بررسی شده است. نتایج نشان می­دهد که احتمال این مواجهه، در صورت شاغل بودن سرپرست خانوارها، صاحب­خانه بودن، وجود افراد باسواد بیشتر در خانواده، مساحت سرانه بیشتر محل سکونت خانوار، دهک­های بالای درآمدی و تحت پوشش بیمه­ای بودن خانوار، کمتر شده و با افزایش بعد خانوار و سکونت در استان­های توسعه­یافته بیشتر می‌شود. عدم تأثیرگذاری پوشش بیمه­ها بر احتمال مواجهه خانوارها با هزینه­های کمرشکن سلامتی، حاکی از عدم کارآیی آن است. احتمال مواجهه خانوارها با هزینه­های فقرزا، از سال 1386 تا 1389 هر سال بیشتر شده ولی در سال 1390 این تأثیرگذاری بی‌معنا بوده است که به احتمال زیاد، به دلیل تأثیر آنی و کوتاه­مدت اجرای طرح هدفمندی یارانه­ها بوده است. در این مقاله با استفاده از حجم بزرگ داده­ها، بررسی تأثیر متغیرهای جدید، بررسی عملکرد سیاست‌های دولت و تأثیر اجرای طرح هدفمندی یارانه­ها، سعی شده است گام‌های مهمی در تبیین موضوع برداشته شود.