عوامل اجتماعی‌ ـ‌فرهنگی مؤثر بر نگرش به فساددر میان شهروندان کرمانی

پرسش از چرایی فساد از قدیمی‏ ترین پرسش‌های پیش روی انسان است که در عصر حاضر نه تنها رنگ کهنگی به خود نگرفته بلکه به یکی از اساسی‏ ترین چالش‏ها و پرسش ‏ها بدل گشته است. مشکل این پرسش از آنجا آغاز می ‏شود که آنچه در کانون توجه برداشت‏های تجربی صورت‌گرفته از فساد قرار دارد، پرداختن به فساد اداری و پیامدهای آن است. این نوشتار ضمن تأکید بر چنین تحقیقاتی، حلقه مفقوده آنها را عوامل اجتماعی‌ـ‌فرهنگی مؤثر بر نگرش به فساد دانسته و با مبنا قراردادن دیدگاه انتخاب عقلانی، نظریه دوراهی اجتماعی و نظریه بازی و برساختن مفاهیم ترجیحات ایثارگرانه، ترجیحات طفیل‏گرایانه، ارزش‏های ترقی فردی، کاهش قبح فساد، دین‏داری و عقلانیت ابزاری با روش پیمایش و تکنیک نمونه ‏گیری خوشه ‏ای چندمرحله ‏ای، آنها را در میان چهارصد نفر از شهروندان کرمانی به محک آزمون نهاده است. یافته‏ ها حکایت از آن دارد که به استثنای متغیر ارزش‏ های ترقی فردی و دین‏داری، تمامی متغیرها معنادارند. هرچند که میزان و جهت تأثیرگذاریشان متفاوت است. همچنین ضریب رگرسیون دلالت بر سهم بیشتر متغیرهای کاهش قبح فساد، ترجیحات طفیل‏گرایانه و عقلانیت ابزاری در تغییرات نگرش شهروندان به فساد داشته‏ اند؛ به گونه‌ای که به استثنای ارزش‌های ترقی فردی و دین‌داری، متغیرهای ترجیح ایثارگری، ترجیح طفیلی‌گری، کاهش قبح فساد و عقلانیت ابزاری رابطه معناداری با نگرش به فساد برقرار نمودند.