ظهورمنظرین زیرساخت آبی در شهرهای مراکش

author

  • آیدا آل هاشمی دکتری معماری گرایش منظر، پژوهشکده نظر
Abstract:

زیرساخت‌های آبی کشور مراکش همانند بسیاری دیگر از کشورهای منطقه به‌ویژه نواحی مسلمان‌نشین شمال آفریقا و خاورمیانه، شبکه‌هایی پیچیده و پیوند‌خورده با وجوه مختلف زندگی مردم را به نمایش می‌گذارد. امروزه هنوز شبکه‌های آبی در منظر شهرهای مراکش نقش پررنگی ایفا می‌کند و چشمه‌های آب با فرم و دستورالعملی یکسان در نقاط مختلف شهرهای شفشان، تطوان، طنجه، فاس و مکناس نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. کشف نحوه و چرایی بروز ویژه زیرساخت آبی در شهرهای مراکش سؤالی است که این پژوهش با تکیه ‌بر مطالعات میدانی و توصیف و تحلیل مشاهدات میدانی در کنار بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، تلاش می‌کند پاسخی برای آن بیابد. بازدید از شهرهای مراکش و تأمل در ارتباط چشمه‌های آب با ساختار شهر و توپوگرافی آن نشان می‌دهد که چشمه‌های آب (محل مظهر آب) به‌عنوان آخرین حلقه از زیرساخت آبی در شهرهای مراکش تنها نقش عملکردی و تأمین آب شهر را بر عهده ندارد. تحلیل یافته‌های مشاهدات و قیاس آن‌ها باهم نشان داد که این مؤلفه‌های شبکه آبی منطبق بر توپوگرافی بستر شهر نقطه ثقل شکل‌گیری تأسیسات عمومی شهر، مراکز شهر و محلات و در لایه بعد در شکل‌گیری و سازمان‌دهی بافت‌های مسکونی به شمار می‌رود. این مؤلفه‌ها در کاربری‌های مهم شهری هـمچون مساجد، زاویه‌ها، حمام‌ها و ... در مراکز مهم شهر، مراکز محلات، ورودی بازار، ورودی‌های شهر و گشودگی‌های درون بازار حضور گسترده‌ای دارند. نتایج تحقیق همچنین نشان می‌دهد که علاوه بر نقش‌های تعیین‌کننده کالبدی در سازمان فضایی شهر، چشمه‌های آب با دستورالعمل زیباشناسی ویژه و فرم محراب‌گون در پیوند با ذهنیت و آیین‌های آشنای مردم مراکش نقشی هویتی و فرهنگی را در شهرهای مراکش بازی می‌کند. مقایسه و سنجش نتایج مشاهدات میدانی در مدینه شهرهای مراکش و مشاهدات میدانی از بقایای شهر رومن وولیبیلیس در کشور مراکش به‌عنوان الگوی شهرسازی در این کشور، نحوه حضور چشمه‌ها، در سطح شهرهای مراکش که برگرفته از آیین‌های بومی و یا سنت‌های رومن جاری در شهرهای رومن منطقه شمال آفریقا بوده است را پاسخ می‌دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زیبایی‌شناسی گلدان در مراکش

تکرار یک عنصر در هر فرهنگ می‌تواند ضمن الگوسازی، هویت‌بخش و حامل معنا باشد که درک آن توسط مخاطب تفسیری زیباشناسانه از سلیقه فرهنگی را به دست می‌دهد. با این تعریف به نظر می‌رسد تکرار عنصر شهری گلدان و قاب‌کردن عناصر طبیعی آب و درخت در فضای عمومی شهرهای مراکش توسط آن، از نکات بارز سلیقهٔ فرهنگی این کشور به شمار می‌رود. علاوه بر این نوع برخورد متولیان، چه نهادهای دولتی و چه اقدامات شهروندان، حاکی ا...

full text

«سرزندگی فضاهای جمعی، مدیون کارکرد تجاری»* نمونه موردی شهرهای مراکش و مکناس

فضای جمعی جایی برای تفریح و گذران اوقات فراغت، قابل دسترس برای همه مردم در همه ساعات شبانه‌روز و محل برقراری تعاملات اجتماعی است و فضای شهری سرزنده فضایی است که تعداد قابل توجهی از افراد در بیشتر ساعات شبانه‌روز در آن حضور دارند؛ یعنی فضا باید به گونه‌ای باشد که مردم از روی اختیار به آنجا آمده، در آن فضا بمانند، اوقات فراغت خود را در آن‌جا سپری کرده و با دیگران تعاملات اجتماعی برقرار کنند. فضای...

full text

حضور درخت در مراکش

با نگاه به ریشه کلمه "بومی"، برای درک جلوۀ بومی یک عنصر در فرهنگ یک سرزمین باید جلوه‌های مختلف عینی و ذهنی آن را در محصولات فرهنگی برخاسته از آن جستجو کرد. نمودهای عینی بیشتر از فضاهای کالبدی مانند شهرها، معماری و سایر محصولات مبتنی بر عینیت یافتن یک اندیشه قابل استخراج است و جلوه‌های ذهنی بیشتر از بروز ذهنیت اهالی یک سرزمین در هنرها و دریافت‌های ذهنی‌تر آنها حاصل می‌شود. در این مقاله برای درک ...

full text

ساختار چند هسته‌ای مدینه‌های مراکش

شهرها تحت تأثیر عوامل و ابعاد مختلف، مبتنی بر تعریف واحدهای اجتماعی با کارکردهای خاص و بر اساس مرکزیتی اولیه شکل می‌گیرند. ابعاد اجتماعی و فیزیکی شهر، رابطه پویایی با یکدیگر دارند. بافت فیزیکی با روندهای متفاوت اجتماعی تولید شده، مشخص می‌شود و مکان اجماع آنها مرکز عینی-ذهنی بافت به شمار م‍ی‌آید. مرکز شهر واژه‌ای برای تفسیر فعالیت‌ها، آداب و رسوم، فرهنگ و تاریخ یک ملت است که بسته به ساختار شهرها...

full text

رنگ برند گردشگری کوچه‌های مراکش

در شهرهای مراکش، بخش مهمی از منظر شهری را، بافت قدیم مدینه‌ها شکل می‌دهد. از طرف دیگر به سبب نقش مهمی که کوچه‌ در زندگی و حیات این بافت‌ها ایفا می‌کند، در این پژوهش به‌عنوان موضع مطالعه‌ی منظر شهرهای مراکش مورد توجه قرار گرفته است. ‌پس از مشاهده و بررسی چند شهر چنین عیان شد که رنگ، یکی از بارزترین عناصر منظر کوچه‌های مراکشی است، تداوم و حضور رنگ در این کوچه‌ها چنان پرقدرت اتفاق می‌افتد که رنگ ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 15

pages  3- 12

publication date 2017-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023