طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی ارزشیابی صلاحیت‌های حرفۀ معلمی در ایران

آموزش و پرورش با کیفیت، بستگی زیادی به وجود معلمانی متعهد و متخصص دارد. مهمترین راه اطمینان از وجود شایستگی‌های معلمی، وجود نظام ارزشیابی آنان است. هدف این مقاله ارائه‌ی مدل مفهومی ارزشیابی صلاحیت‌های حرفه معلمی در ایران است. برای دستیابی به مؤلفه‌های طراحی این مدل، نظرات صاحب‌نظران در خصوص ارزشیابی صلاحیت‌های حرفه معلمی، از بررسی نود منبع معتبر ملی و بین‌المللی و مصاحبه با 25 معلم خبره و 20 متخصص حوزه‌ی ارزشیابی آموزشی و تربیت معلم، جمع‌آوری شد. روش این پژوهشِ کیفی، شیوه‌ی استقرایی تحلیل محتوا است. مقولات استخراج شده، نشان داد مؤلفه‌های ارزشیابی از صلاحیت‌های حرفه معلمی، شامل شش مؤلفه‌ی اصلی، و بیست و شش زیرمؤلفه، مشتمل بر شصت و سه مفهوم کلی، و دویست و شصت و سه مفهوم خرد است. بر بنیاد دستاوردهای حاصل، مدل مورد نظر طراحی و توسط خبرگان اعتباریابی شد. این مدل دارای چهار وجه و یک مرکز ثقل بنیادین است؛ چهار وجه آن، مبانی فکری (کف خانه)، برنامه‌ی راهبردی (دیوار راست خانه)، برنامه‌ی نظام‌مند اجرا (دیوار چپ خانه)، نتایج قابل دستیابی ارزشیابی (سقف خانه) و مرکز ثقل آن، فرهنگ ارزشیابی (داخل خانه) است. این مدل را می‎توان مدل شبه‌خانه‎ای ارزشیابی صلاحیت‌های حرفه‌ی معلمی نامید.