صمدیت حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در نگاه عرفانی امام علی(ع)

Authors

  • رضا الهی منش استادیار گروه عرفان و اندیشه‌های امام خمینی دانشگاه ادیان و مذاهب
Abstract:

در برخی از بیانات امیرمؤمنان حضرت علی (ع) به چگونگی وجودی خداوند، که در عرفان اسلامی از او با عنوان «حقیقت مطلق وجود» و «حق مطلق» یاد می‌شود و از هر گونه تقید و محدودیتی منزه است، اشاره شده است. از آنجا که کتب عرفانی از بحث جامع نقلی ـ استدلالی برآمده از نطاق و فحوای بیانات ویژه حضرت در باب «توحید صمدی» حق تعالی خالی‌اند، پژوهش حاضر مسئله چگونگی وجودی حق تعالی از بُعد توحیدشناختی در نگاه عرفانی امام علی(ع) را با رویکرد اسنادی و به روش توصیفی ـ تحلیلی برمی‌رسد. با توجه به یافته‌های پژوهش، می‌توان گفت که حضرت حق که مبدأ هستی است، دارای «وجودی صمدی» و حضوری مطلق است؛ به گونه‌ای که هیچ مکان و مکانتی و هیچ مرتبه‌ای از مراتب از حضور او تهی نیست و حقیقت وجودی او تمام هستی را فراگرفته است. خدا با همه اشیا و اشخاص «معیت قیومیه» دارد و قِوام هستی به او است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطه انسان با حق تعالی، براساس مبانی هستی شناختی عرفانی

وحدت شخصیه وجود از مهم ترین مباحث عرفان نظری است؛ بدین بیان که یک وجود بیش نیست و کثرات عالم، تجلیات اویند، زیرا عدم تناهی اش، جایی برای غیر نمی گذارد. براین اساس، سخن عارفان در مورد چینش مراتب هستی که پس از ذات، تجلیات علمی و خلقی را دربرمی گیرد، منافاتی با وحدت وجود نداشته بلکه کثرات را شئون حق قلمداد می کنند. ارتباط حق تعالی با این تجلیات و کثرات، از دو راه است، الف. سلسله ترتیب؛ ب. وجه خاص....

full text

ارتباط اراده حق تعالی و اراده انسان : مقایسه دیدگاه عرفانی ابن عربی و امام خمینی(س)

در طول تاریخ اندیشه اسلامی مسئله «اراده الهی و نسبت آن با اراده انسان» همواره مورد بحث و گفتگو بوده است. از آنجا که مهم ترین شخصیت عرفان نظری ابن عربی است و امام خمینی(س) نیز با نگاهی دقیق به مسئله اراده پرداخته و از طرفی هر دو بزرگوار از نظر عرفانی این مسئله را تحلیل کرده اند، لذا این پایان نامه با هدف تبیین شباهت ها و تفاوت های آرای امام خمینی(س) و ابن عربی در باب نحوه ارتباط اراده الهی و ارا...

15 صفحه اول

علم حق تعالی از دیدگاه افلاطون

بحث دربارة علم خداوند از مهمترین مسائل فلسفه والهیات است. فلاسفه بزرگ در مورد علم خداوند نسبت به ذات خود واشیاء آراء متخالف ومتضادی ابراز نموده‌اند. در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از متون اصلی آثار افلاطون نظر وی درباره علم الهی بررسی شود. برهمین اساس بخشهایی از محاورات پارامنیدس،سوفسطایی، جمهوری وتیمائوس گزینش شده ومورد تفسیر وارزیابی قرار گرفته است. در این میان ضمن اشاره به نظرات مفسران ...

full text

تحلیل «سمع و بصر» حق تعالی از منظر ملاصدرا و امام خمینی

مسئله چگونگی صفات باری‌تعالی، ازجمله مسائلی است که هر سه گروه؛ متکلمان، حکیمان، و ازجمله، عارفان به آن پرداخته، و مورد بحث و فحص قرار داده‌اند. قرآن کریم قبل از همه، این دو صفت را در کنار سایر صفات، درخصوص حضرت باری‌تعالی مورد عنایت قرار داده است. در این جستار که با محوریت آرا ملاصدرا و امام خمینی& تنظیم شده است، استنباط شده که آنان این دو صفت را از توابع علم شمرده‌اند. همچنین ملاصدرا پس از نقد...

full text

سلوک عرفانی از نگاه ابن‌فارض

یکی از مهم‌ترین مباحثی که در علم عرفان مطرح می‌شود، بحث از سیر و سلوک است. هر کدام از عارفان برای بیان مقصود از سیر و سلوک، تعبیری مخصوص دارند. آن چنان‌که رسیدن به سرمنزل مقصود نزد هر عارف با عارف دیگر متفاوت است؛ چه در انتخاب راه و چه بیان آن. یکی از مشهورترین شاعران و گویندگان متصوف زبان عربی ابن‌فارض(576 ـ 632ق) معروف به سلطان‌العاشقین است که از آبشخور عرفان و ادب هم‌زمان نوشیده است...

full text

مبانی نظری شطحیات عرفانی از نگاه مولانا

از مباحث مهم عرفانی، اسرار رازهایی است که در شطحیات و سخنان متناقض نمای عرفای بزرگ مطرح گردیده است. برای دریافت بن مایه‌های پارادوکس‌های هنری در زبان و بیان اهل تصوف، به‌خصوص پارادوکس‌های عرفانی (شطحیات)، باید به دنبال مبانی نظری‌ای بود که بتواند اساس شطحیات عرفانی را تبیین و تفسیر نماید. نگارندگان معتقدند تقابل ساحات وجودی آدمی در نگاه مولانا، اساس پارادوکس‌های عرفانی را تشکیل می‌دهد؛ به همین...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 9

pages  97- 118

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023