صفات فیزیکوشیمیائی و رابطه آنها با ویژگی‌های ارگانولپتیک میوه ژنوتیپ‌های به (Cydonia oblonga Mill.) جمع‌آوری شده از مناطق مختلف ایران

به دلایل متعدد نظیر سفتی بافت و گسی نسبتاً زیاد بافت، میوه ارقام تجاری درخت به خصوصاً رقم به اصفهان کمتر به صورت تازه‌خوری مصرف می‌شود، گرچه ژنوتیپ‌های متعددی نیز که اخیراً شناسائی و جمع‌آوری شده‌اند دارای خاصیت تازه‌خوری می‌باشند. در این پژوهش، ویژگی‌های ارگانولپتیک میوه 30 رقم و ژنوتیپ‌ به بومی جمع‌آوری شده از مناطق مختلف ایران و رابطه آنها با صفات فیزیکوشیمیائی میوه مطالعه شد. ویژگی‌های ارگانولپتیک شامل عطر میوه، آبداری و سفتی بافت حسی، میزان گسی، طعم میوه و خصوصیات فیزیکوشیمیائی شامل سفتی بافت فیزیکی، pH، TSS و TA در عصاره میوه بود. برای صفات فیزیکوشیمیائی میوه، میانگین سفتی بافت 6/12 کیلوگرم ‌بر‌ سانتی‌مترمربع، TSS برابر 2/16 درجه بریکس و TA برابر 8/9 اکی‌والان گرم بر میلی‌گرم اسید قابل‌تیتر مشاهده شد. ژنوتیپ‌های به با منشاء منطقه کاشان، بویژه ژنوتیپ KVD4، با میانگین سفتی بافت 3/15 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع دارای سفت‌ترین بافت میوه بودند، درحالی که ژنوتیپ‌های به گیلان میوه‌های نرم داشتند. میزان TSS ژنوتیپ‌ها بین 14 تا 19 درجه بریکس متغیر بود، ولی ژنوتیپ‌های منطقه گیلان دارایTSS پائین بودند. دو ژنوتیپ PH2 و SVS2 بالاترین میزان TSS را داشتند که یکی از دلائل طعم مطلوب دو ژنوتیپ فوق در ارزیابی‌های ارگانولپتیک بود. ارزیابی‌های ارگانولپتیک بیانگر وجود بالاترین ارزش این صفات در ژنوتیپ‌های دشت اصفهان بود. بالاترین میزان بازارپسندی در ژنوتیپ حساس به آتشک KM1 و NB4 و بعد از آنها در رقم اصفهان دیده شد. پائین‌ترین ارزش حسی صفت مزه میوه در ژنوتیپ‌های به استان گیلان و به‌ویژه ژنوتیپ AS2 مشاهده شد. سفتی بافت میوه در ارزیابی حسی و فیزیکی در اغلب ژنوتیپ‌ها منطبق بودند. ارزیابی همبستگی صفات نشان داد که امتیاز دریافتی توسط هر رقم با کلیه ویژگی‌های ارگانولپتیک، بجز میزان گسی، همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. در یک جمع‌بندی، ژنوتیپ‌های به استان اصفهان به عنوان اصلی‌ترین ذخایر ژنتیکی گونه به برای گزینش و اصلاح ارقام جدید، از نظر عادت باردهی و خصوصیات مطلوب درخت بر اساس نتایج تحقیقات قبلی این تحقیق از نظر کیفیت میوه قابل استفاده می‌باشند.