صدق نظریه‌های علمی به چه معناست؟

author

  • علیرضا منصوری دانشیار گروه فلسفۀ علم و تکنولوژی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Abstract:

نزد رئالیست‌ها هدف علم، جست‏وجوی نظریه‌هایی است که توصیف- تقریباً- صادقی از جهان پیرامون ما ارائه کنند. اما صحبت از صدق نظریه‌های علمی، همواره با دشواری‌هایی روبه‎روست. در مقالۀ حاضر با یاری آموزه‌های منتج از نظریۀ صدق تارسکی توضیح می‌دهیم به چه معنا می‌توان از صدق نظریه‌های علمی و نسبت آنها با واقعیت سخن گفت. پیشنهاد مقاله این است که نظریۀ معناشناختی تارسکی دربارۀ صدق در کنار رویکرد غیرموجه‌گرایانۀ عقلانیت نقاد در معرفت‌شناسی می‌تواند تصویر روشن‌تری از صدق نظریه‌ها و استخراج نتایج هستی‌شناختی از آنها ارائه دهد که مشکلات سابق را برای رئالیست‌ها نداشته باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

«هر تناقضی محال است» به چه معناست؟

اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا می‌کند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر می‌تواند به این معنی باشد که انسان‌های فعلی نمی‌توانند تناقضی را توجیه کنند. اگر این تحلیل، درست باشد، اصل عدم تناقض، برای قطعیت خود دلیل موجهی ندارد، و این احتمال وجود دارد که به شکلی معنادار و موجه...

full text

«هر تناقضی محال است» به چه معناست؟

اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا می کند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر می تواند به این معنی باشد که انسان های فعلی نمی توانند تناقضی را توجیه کنند. اگر این تحلیل، درست باشد، اصل عدم تناقض، برای قطعیت خود دلیل موجهی ندارد، و این احتمال وجود دارد که به شکلی معنادار و موجه...

full text

به قلم سردبیر- چه کسی می تواند نویسنده یک مقاله علمی باشد؟

امروزه مسئله اخلاق نشر به خصوص در علوم پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است، هدف از پژوهش و نشر آن افزایش اطلاعات در امور مختلف پزشکی و دستیابی به آخرین پیشرفت ها جهت درمان و کنترل بیماری هاست، از طرف دیگر مسیر پژوهش و نشر نتایج آن به صورت مقالات علمی از جهت آموزش به دانشجویان و پژوهشگران جوان بسیار ارزشمند است و در این مسیر علاوه بر آموزش چگونگی پژوهش و نشر، مبانی اخلاقی مختلفی مطرح می شود ک...

full text

بررسی تحویل اصالت و اعتباریت به صدق و عدم صدق بر واقع

بر اساس تلقی رایج، در نظریه‌ی اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، دو وصف اصالت و اعتباریت، به ترتیب به صدق بالذات و صدق بالعرض بر واقعیت خارجی تحویل برده می‌شوند و در نتیجه نه تنها تحقق ماهیت در خارج بلکه واقع نمایی مفاهیم ماهوی نیز انکار می‌گردد. این تفسیر از اصالت وجود هیچ شاهدی از کلمات صاحب نظریه نداشته بلکه آشکارا با کلمات وی در تعارض بوده و بنابراین قابل استناد به صدرالمألهین نمی‌باشد. منشاء این...

full text

آشیل به لاک‌پشت چه گفت؟

لوئیس کرول در مقالة «لاک‌پشت به آشیل چه گفت؟» یکی از بنیان‌های منطق را زیر سؤال می‌برد و در گفت‌وگویی خیالی این مسئله را مطرح می‌کند که اصولاً چرا باید از مقدمات یک استدلال به ‌نتیجه رسید. آیا منطق به‌تنهایی می‌تواند توجیه‌کنندة استفاده از منطق نیز باشد یا باید کاربرد منطق را در خارج از علم منطق توجیه کرد. در این مقاله، به دو رویکرد کلی در پاسخ به این سؤال توجه می‌شود. نخست، رویکردی کاملاً منطقی ...

full text

پل هورویچ، تئوری حداقلی صدق و مساله واقع گرایی علمی

در سنت فلسفی، همواره مفهوم صدق در ضمن مؤلفة سمانتیکی واقع­گرایی و در تعاریف متعددی که از آن و نقطه مقابل، یعنی ضد واقع­گرایی، ارایه شده مورد بحث قرار گرفته است؛ هر چند این تعاریف، تاکنون به دلایل متعددی نتوانسته­اند جامع و مانع باشند و انتظارات همة فیلسوفان را برآورده سازند. بسیاری از تئوری­ها، از جانب ابداع ­کنندگان آن­ها واقع­گرایانه بوده­اند اما با توجه به برخی از تعاریف واقع­گرایی، ضد واقع­...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 80

pages  127- 150

publication date 2020-04-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023