شیوه‌ی بینابین در غزل: نگاهی به غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی

Authors

  • نصراله امامی استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
Abstract:

شعر خاقانی را از منظرها و رویکردهای مختلفی مورد نقد و تحلیل قرار داده‌اند؛ اما نکته‌ی مهمی که در باب شعر خاقانی تا حدود زیادی مغفول مانده؛ ساحت تغزلی و عاشقانه‌ی شعر اوست. دو عامل عمده را می‌توان در این کم توجهی دخیل دانست؛ نخست؛ توانایی کم نظیر خاقانی در عرصه‌ی قصیده‌سرایی که عمده‌ی نگاهها و نقدها را به سمت خویش کشانده و دیگر جنبه‌های شعر او ـ و از جمله غزلیات وی ـ را تحت تأثیر قرار داده است. دوم، نظرات برخی از محققان نسل قدیم که با نگاهی کلی و اجمالی، غزل‌های خاقانی را چندان قوی و تأثیر گذار ندانسته‌اند. در این مقاله با محور قرار دادن غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی در صدد پاسخ به این پرسش‌ها بوده‌ایم که آیا غزل‌های عاشقانه‌ی خاقانی، در روند تکاملی غزل عاشقانه نقش و تأثیری داشته‌اند؟ آیا نظرات مخالفی که برخی از محققان در باب جنبه‌های تغزلی شعر خاقانی ارایه کرده‌اند با واقعیت شعر او همخوانی دارد؟ آیا خاقانی توانسته است در غزل‌هایش خود را از کمند روح قصیده‌پرداز و دشوارگوی خود برهاند؟ یافته‌های این پژوهش، نشان دهنده‌ی آن است که خاقانی ضمن تأثیرات عمیقی که بر شعر شاعران غزل‌سرای پس از خویش گذاشته، نقش مهمی در تحول و تکامل عاشقانه‌های شعر فارسی نیز داشته است و او یکی از حلقه‌های اصلی پیوند میان تغزلات شاعرانی مثل رودکی، فرخی و منوچهری به عنوان آغازگران شعر عاشقانه‌ی فارسی و غزل‌های مولوی، سعدی و حافظ به عنوان خداوندان عرصه‌ی غزل و عاشقانه‌سرایی‌ است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نگاهی به نمادپردازی در غزل حسین منزوی

حسین منزوی از سرآمدان غزل‌سرایی در دوره معاصر است. محتوای غالب شعر او عشق است و در غزل او سنت و نوآوری در شکل و محتوا در کنار هم و با هم دیده می‌شود. یکی از عناصر صوری شعر که ترکیب سنت و نوآوری  در آن مشهود است، تصاویر شعری می‌باشد و از این میان نماد به عنوان یکی از محوری‌ترین تصاویر شاعرانه در دوره معاصر، مورد توجه منزوی بوده و شاعر در این مورد نوآورهایی داشته و در برخی موارد نیز تحت‌تأثیر سنت...

full text

نگاهی به ردیف و کارکردهای آن در شعر خاقانی

به گفته‌ی محققان، ردیف را می‌توان یکی از اجزای اصلی شعر کهن فارسی دانست که ساخته و پرداخته‌ی ذوق و قریحه‌ی ایرانی است. ردیف به عنوان یکی از ارکان موسیقی کناری، نقش عمده‌ای در شعر کلاسیک فارسی ایفا نموده است و پارسی‌سرایان از دیرباز به سرودن اشعار مردّف توجه نشان داده‌اند. در اشعار ابتدایی فارسی، کمتر از ردیف استفاده شده است اما هرچه شعر فارسی به سوی تکامل روی نهاده، کاربرد ردیف نیز بیشتر نمود پی...

full text

نگاهی به نوآوری‌های محمّدعلی بهمنی در فرم غزل

فرم به عنوان یکی از ارکان اساسی شعر، مجموعه‌ای پیوسته از قالب، زبان، تصویر و موسیقی شعر است که بسیار فراتر از فقط قالب و شکل ظاهری شعر. فرم یک شعر، تنها قالب یک شعر نیست که محتوا در داخل آن جای گیرد، بلکه مقوله‌ای است که همراه با روند به وجود آمدن شعر صورت می‌گیرد. نوآوری و شکستن هنجارهای عادی و متعارف در فرم شعر، از جمله شگردهایی است که شاعر برای آفرینش شعر خود، از آن بهره می‌گیرد و صاحب سبکی ...

full text

صیرورت در اشعار خاقانی با نگاهی به دیدگاههای قدما

شعر خاقانی به دلیل برخورداری از تجربیات پرافت و خیز و جسورانه شاعر در دوران و محیط زندگی، شیوه فکری ومهارت در بهره­مندی از علوم و افکار متعدد، نمونه شاخصی برای بررسی خط سیر فکری و  عقلانی شاعر است. او از دانش­ها و فنون گوناگون  در  لایه­های درونی (محور عمودی و افقی ) اشعارش بهره می­برد، به نحوی که در بررسی های بینامتنی می­توان اشعارش را در دو سطح مفهومی و لغوی بررسی نمود و تاثیر کتب مقدس، داستا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 26

pages  35- 54

publication date 2018-05-05

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023