شیمی‌کانی، دمافشارسنجی و پتروژنز فوج دایک بازیک بند هزار چاه (جنوب‌شرق شاهرود)

فوج دایک بند هزار چاه در حاشیۀ شمالی پهنۀ ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. دایک‌‌های دیابازی تودۀ گرانیتوییدی بند هزار چاه، متاپلیت‌ها، متاپسامیت‌ها، سنگ‌های گنیسی نئوپروتروزوییک - کامبرین پیشین، کنگلومراها، ماسه‌سنگ‌ها و شیل‌‌های تریاس پسین - ژوراسیک پیشین (سازند شمشک در پهنۀ البرز) را قطع کرده‌اند، اما سنگ‌های جوان‌تر از قبیل آهک‌‌های کرتاسۀ زیرین (نئوکومین) را قطع نمی‌‌کنند. پلاژیوکلاز، پیروکسن و کانی‌های کدر، کانی‌های اصلی تشکیل‌دهندۀ این سنگ‌ها هستند. پلاژیوکلاز با 3/48-1/98Ab=، 6/0-1/6Or= و 3/1-5/50An= عمدتاً دربردارندۀ آلبیت، آلیگوکلاز، آندزین و لابرادوریت است. پیروکسن با 7/36-4/44Wo=،3/37-3/47En= و 8/11-2/21Fs= از نوع اوژیت است. کلریت و آمفیبول از کانی‌های ثانوی اصلی این سنگ‌ها هستند. آمفیبول با a.p.f.u. 5/6-8/6 Si= ، 65/0-71/0XMg=  و A-site = a.p.f.u. 17/0- 39/0 بیش‌تر مگنزیوهورنبلند است. کلریت با a.p.f.u. 53/4-5Si=. و 84/0-91/0XFe= عمدتاً از نوع دافنیت و سودوتورینجیت است. درجۀ حرارت و فشار به‌دست‌آمده با روش دمافشارسنجی کلینوپیروکسن به‌ترتیب در بازۀ بین 1100-1190 درجۀ سانتیگراد و 2 -2/7 کیلوبار است. بر اساس نتایج تجزیۀ سنگ کل، عناصر کمیاب و خاکی نادر این سنگ‌ها ماهیت آلکالن تا ساب‌آلکالن دارند و ماگمای تشکیل‌دهندۀ آنها از ذوب‌بخشی 8 تا 10درصد یک منبع اسپینل لرزولیتی نشأت گرفته است. این سنگ‌ها در یک جایگاه پشت قوس و در نتیجۀ فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر خرد قارۀ ایران مرکزی طی ژوراسیک میانی تشکیل شده‌‌اند. این رخداد ماگمایی، نتیجۀ کوهزایی سیمرین میانی است.