شکاف‌های اجتماعی و جنبش‌های‌ سیاسی در خاورمیانه (نمونه‌های موردی: مصر‌‌- لیبی - تونس - یمن‌)

Authors

Abstract:

جنبش‌های سیاسی همواره یکی از عوامل پویایی اجتماعی در جوامع انسانی بوده و شکل­گیری آنها در هر کشوری موجد تغییرات مهمی در راستای تأمین خواسته‌های مردمی بوده است. در این میان، جنبش‌های اخیر خاورمیانه که با عنوان بیداری اسلامی شناخته شده است از جمله جنبش­های اجتماعی مهم در قرن حاضر است که منشأ تغییرات بنیادی­تری در کل این منطقه بوده است؛ ازاین‌رو، پرداختن به علل شکل­گیری این جنبش‌ها از دیدگاه جامعه‌شناسی سیاسی بسیار حائز اهمیت است، به‌طوری‌که بررسی آنها حتی سمت‌وسوی بعدی جنبش­ها را نیز آشکار می­‌کند. بر این اساس، نوشتار حاضر از منظر جامعه‌شناسی سیاسی شکاف‌های اجتماعی و با به‌کارگیری روش پژوهش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و اینترنتی، ابتدا دلایل شکل­گیری جنبش‌های اخیر در کشورهای خاورمیانه را مورد بررسی قرار داده، سپس با ارائه دو مدل «انقلابی» جمهوری اسلامی ایران و «اصلاحی» و گام‌به‌گام جمهوری ترکیه به عنوان مدل‌های موفق برای مدیریت شکاف‌های اجتماعی، به علل تأخیر جنبش‌ها در رسیدن به اهداف انقلاب پرداخته است. فرضیه مطرح‌شده در این مقاله عبارت است از اینکه قطبی شدن شکاف‌های موجود در کشورهای منطقه و ناتوانی دولت‌ها از تراکم‌زدایی آنها، مهم‌ترین عامل بروز انقلاب در این کشورها بوده و از سوی دیگر، ناتوانی دولت‌های انقلابی برای کاهش روند قطبی شدن شکاف‌ها نیز به نوبه خود باعث تأخیر انقلاب‌ها در رسیدن به اهدافشان شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تاثیر فرایند توسعه اقتصادی - اجتماعی بر وقوع انقلاب ها: مطالعه تطبیقی تاریخی انقلاب های ایران، تونس، مصر، لیبی و یمن

امروزه انقلاب ها دیگر به عنوان پدیده های نادر تاریخی محسوب نمی شوند. زنجیره ای از انقلاب های سیاسی تاکنون جهان را در نوردیده است که آخرین آن انقلاب در کشورهای عربی در سال 2011 بوده است. علل متعددی در وقوع این انقلابها موثر بوده است. این مقاله با هدف بررسی علل اجتماعی انقلاب ها و به طور مشخص  تاثیر فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی(نوسازی)  بر انقلاب ها به نگارش در آمده است و سوال اصلی آن ناظر به ه...

full text

بررسی زمینه ها و علل مشترک تحولات جهان عرب در سالهای 2011-2012(بررسی موردی تونس،مصر،لیبی،یمن و بحرین)

انقلاب یاسمین تونس در اواخر سال 2010 میلادی آغاز شد و منشا تحولات عمیقی در سالهای 2011 و 2012 گردید که اولین نتیجه آن سقوط دیکتاتورها در تونس،مصر،لیبی و یمن بود.اعتراضات مردمی پس از سقوط دیکتاتورها به پایان نرسید و با طرح خواسته های جدید همچنان ادامه یافت.نوشتار پیش رو ،در پی پاسخ به این پرسش است که علل و زمینه های مشترک شکل گیری خیزش های اخیر جهان عری(2011 تا 2012) چیست؟فرضیه ای که در پاسخ به ...

full text

علل شکل گیری و ماهیت جنبش های سیاسی در خاورمیانه: بررسی موردی جنبش سیاسی در یمن

جریانات اسلامگرا در یمن شامل شیعیان زیدی و بخش مهمی از اهل سنت  بوده که اخوان یمن در بین اهل سنت و الحوثی ها در بین شیعیان از اهمیت خاصی  برخوردارند. این نیروها   بدنبال قیام های مردمی اخیر در  تونس و مصر و برخی کشورهای دیگر در خاورمیانه  مبارزات خود را در قالب راهپیمائی های گسترده اما آرام ادامه دادند  و خواستار اصلاحات  سیاسی و اجتماعی در کشور می باشد  که در این مقاله تلاش می کنیم  به بررسی  ...

full text

تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش بیداری اسلامی شمال آفریقا (2012-2010) مطالعه موردی کشورهای تونس، مصر و لیبی

    وقوع جنبش های اخیر در اکثر کشورهای خاورمیانه ذهن نویسندگان، روزنامه نگاران و    تئوری پردازان در حوزه های سیاسی، اجتماعی، رسانه ای و غیره را به خود مشغول داشته و هر یک از آنان در این روزها از دیدگاهی ویژه به تبیین چرایی و چگونگی این پدیده پرداخته­اند. بسیاری از آنان تا دیروز دگرگونی سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا را تنها رویایی خوشبینانه برای ملت های آن می دانستند و حتی خود مردمان این منط...

full text

بررسی تطبیقی انقلاب‌های جهان اسلام بر اساس نظریه جیمز دیویس (مطالعه موردی: انقلاب تونس، مصر و لیبی)

نظریه­های انقلاب در شرایطی ارائه شده­اند که اغلب جامعه آماری محدودی را داشته­اند. به همین دلیل در برخی موارد با در نظر گرفتن چند انقلاب نظریه­ای ارائه‌شده که ممکن است نظریه اشکالاتی در تبیین انقلاب­های بعدی با مشکل مواجه باشد. به همین دلیل ارزیابی میزان آزمون­پذیری نظریه­های  انقلاب و تطبیق این دسته از نظریه­ها با انقلاب­های جدید­­الوقوع امری مهم در تأیید یا رد نظریه است و در اصلاح مطالعات این ...

full text

بررسی مقاسیه ای نفوذ فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی در خاورمیانه بزرگ وتاثیر آن بر یمن و عربستان از خاورمیانه مطالعه موردی تونس و مصر از شمال آفریقا

انقلاب در دو بعد اطلاعات و ارتباطات، ابعاد زندگی انسان ها را دچار تغییر و تحول نموده است؛ به عبارتی بهتر، رفتارها و تعاملات افراد به شدت برگرفته از تغییر و تحول صورت گرفته در دو بعد نامبرده بوده است. ظهور فن آوریهای نوین در هر دو بعد، بسترها و ابزارهای بسیار قدرتمندی برای شکل گیری افکار و برقراری ارتباط بین افراد گوناگون از نقاط متفاوت فراهم نموده است. متناسب با این تحولات شگرف، هر کسی توانس...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 9

pages  61- 95

publication date 2014-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023