شناسایی مناطق خطر با استفاده از رویکرد آمایش سرزمین (مطالعه موردی: آبخیز چهل‌چای مینودشت- استان گلستان)

Authors

  • آزاده گوهردوست کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • مجید اونق استاد، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
Abstract:

سطح زمین در مقیاس آبخیز، موزاییک پیچیده‌ای از قابلیت‌ها و خطرات محیطی(نقطه تعارض جامعه و طبیعت) به شمار می‌رود که شدت و ارزش عددی سود و زیان آنها برای مقاصد آمایش سرزمین و توسعه پایدار با مدل‌های عینی و ذهنی مختلف قابل ارزیابی است. در شناسایی مناطق خطر، ابتدا به ارزیابی وضعیت فعلی آبخیز مورد مطالعه از لحاظ فیزیکی (فرسایش خاک، کیفیت آب)، اکولوژیکی (نوع و تراکم پوشش‌ گیاهی) و اقتصادی (درآمد) پرداخته شده است. بدین منظور مدل SWAT، شاخص‌های WQI و NDVI استفاده شد. وضعیت اقتصادی با کمک تجزیه و تحلیل پرسشنامه‌‌های تکمیل گردید. همچنین حد آستانه‌ شاخص‌های بالا به تفکیک مشخص شدند. برای بررسی هریک از پارامترهای فرسایش از فرمول ریاضی اسکیدمور، کیفیت آب با استفاده از استانداردهای حدمجاز و مطلوب آب آشامیدنی، وضعیت پوشش ‌گیاهی از استاندارد حداقل اندازه متوسط لکه و در نهایت برای وضعیت اقتصادی از شاخص خط فقر روستایی استفاده شد. با مقایسه اطلاعات وضعیت‌ فعلی و آستانه‌، مناطقی که از حد آستانه گذشته‌اند شناسایی شدند. نتایج نشان داد 5/20 درصد منطقه بالاتر از آستانه فرسایشی قرار دارند. 15 درصد از منطقه پایین‌تر از حد آستانه اکولوژیکی قرار دارد. متوسط درآمد سالانه خانوار روستاییان زیر خط فقر می‌باشد. شناخت مناطق خطر و استفاده از رویکرد آمایش سرزمین خطرمدار در جایابی مؤثرتر فعالیت‌های مدیریتی نقش مهمی دارد.  این تحقیق می‌تواند سمت و سوی پروژه‌های ضروری در عرصه آبخیز را مشخص و منجر به تعیین اولویت‌های اجرایی به نحوه مؤثرتر گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین در استان گلستان به منظور توسعۀ کاربری‌های کشاورزی با رویکرد آمایش سرزمین

ارزیابی توان اکولوژیک تعیین می‌کند که هر یک از فعالیت‌های انسانی در کدام پهنه از سرزمین قابل انجام دادن است و بالعکس در هر یک از پهنه‌ها چه فعالیت‌هایی قابل انجام دادن نیست یا انجام دادن آن صرفة اقتصادی به دنبال ندارد یا مخرب پایداری محیطی است. هدف از این پژوهش ارزیابی توان اکولوژیک سرزمین در استان گلستان، به منظور توسعة کشاورزی (کشت گندم)، با رویکرد آمایش سرزمین و بررسی عوامل مؤثر بر توان اکول...

full text

پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از تئوری دمپستر-شفر مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز زیارت، استان گلستان

هدف از این پژوهش ارزیابی خطر زمین‌لغزش حوزۀ آبخیز زیارت استان گلستان با استفاده از تئوری دمپستر-شفر در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در گام اول با استفاده از گزارشات موجود و تفسیر عکس‌های هوایی نقشه پراکنش نقاط لغزشی منطقۀ بررسی شده تهیه شد. از کل نقاط لغزشی (50 نقطه) 35 نقطه آن (70 درصد) برای تهیه نقشه پهنه­بندی خطر و نقاط باقی­مانده (30 درصد) برای ارزیابی مدل در نظر گرفته شد. در گام دوم 12 عام...

full text

شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده آمایش سرزمین استان تهران با رویکرد آینده پژوهی

نوشتار حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده آمایش سرزمین استان تهران با رویکردآینده پژوهی انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ راهبرد هدف‌گذاری کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی و بر اساس روش‌های آینده پژوهی، تبیینی می‌باشد. داده-های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شده است. جامعه آماری پژوهش 20 نفر از خبرگان و متخصصان شهری صاحب‌نظر در حوزه‌ برنامه...

full text

آمایش سرزمین حوزه آبخیز کبار - کهک قم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

این تحقیق با هدف تعیین کاربری های منطبق با توان طبیعی سرزمین و بهبود مدیریت آبخیز کبار - کهک قم، در قالب رهیافت تجزیه و تحلیل سیستمی و با استفاده از ابزار دقیق GIS پذیرفت. بر این اساس ابتدا منابع اکولوژیکی و اقتصادی - اجتماعی آبخیز شناسایی و نقشه سازی شدند، داده های حاصل رقومی گردیده و به همراه دیگر داده های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده ها به سیستم های Arc/Info و Idrisi وارد گردیدند. در سیست...

full text

بررسی نظام شهری استان‌های نوظهور ایران با رویکرد آمایش سرزمین (مورد مطالعه: استان قم)

با توجه به اهمیت و جایگاه نظام اسکان در آمایش سرزمین و توسعة نواحی، هدف مقالة حاضر بررسی وضعیت تعادل و تناسب در نظام شهری استان نوظهور قم است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه‌ای، و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی است. به منظور گردآوری اطلاعات روش اسنادی به‌کار گرفته شد و تحلیل نظام شهری استان قم نیز با به‌کارگیری 12 شاخص (نخست‌شهری، دو شهر، مهتا، موما و الوصابی، کینزبرگ، ضریب پراکندگی...

full text

بهینه سازی روش mola در آمایش سرزمین با استفاده از ارزش های اقتصادی اجتماعی و راهبردی (مطالعه موردی: استان گلستان)

پس از جنگ جهانی دوم، ادامه فقر کشاورزی، هدر رفتگی منابع طبیعی و تخریب محیط زیست باعث شد تا انسان پی برد برای جلوگیری از فقر و ضایع شدن سرزمین، باید به همراه طبیعت حرکت کند و از سرزمین به اندازه توان تولیدی آن بهره وری نماید. باید نوع استفاده از سرزمین را بر اساس توان کاربری سرزمین بنا نهد و نیاز های اقتصادی و اجتماعی بشر را به توان سرزمین برآورده نماید. خوشبختانه انسان متمدن به فکر چاره جویی اف...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 3

pages  524- 536

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023